Филателиста

POŠTA NEUM 1879 - 1918

Đorđe Radičević

Sakupljači poštanske istorije Bosne i Hercegovine, odnosno šireg austrijskog područja, pokazuju značajno interesovanje za neveliku poštansku istoriju Neuma iz perioda 1879. do 1918. godine, kao da je reč o nečemu što predstavlja osnovu šire kolekcije, a ne o jednoj poštansko-istorijskoj činjenici, koja može ali ne mora biti njen obavezni deo.

Ipak, u modi su različiti egzotični delovi poštanske istorije određenog šireg područja ili neke teme koje svojom posebnošću upotpunjavaju i ulepšavaju zbirku donoseći joj dodatne poene na izložbama - kao lep dezerit na kraju nedeljnog ručka. Pored navedenih, postoje i drugi razlozi koji ovu poštu čine zanimljivom.

Opšta zapažanja o pošti Neum mogu poći od geografskog položaja ovog mesta i njegovog značaja, naročito od početka turskih osvajanja delova Dalmacije i Primorja i sukoba sa Venecijom i Austrijom. Moguće je lako predpostaviti da je dobro zaklonjena Neumska uvala mogla i pre turskih osvajanja biti dobro utočište gusarskim lađama i brodovima ratnih mornarica. Otomanska Turska je brzo ovladala Neumskim zalivom, kao što je to bio slučaj i sa Sutorinom.

U svim kasnijim ratovima koje je Otomansko carstvo vodilo sa Venecijom i kasnije sa Austrijom i koji su se po pravilu završavali porazom Turske, turska strana se nerado odricala Neuma. Poznato je na primer, da je Karlovačkim mirom, posle velikog rata između Austrije i Turske 1690. godine, sultan Mustafa II veći deo Dalmacije ustupio Veneciji, ali je Neum zadržao. I posle propasti Venecije kao države, kada Kampforminskim mirom 1797. godine MAustrija preuzima njene teritorije Istre, Dalmacije i Boke Kotorske, Turska u celom periodu do Berlinskog kongresa uspeva da očuva status Neuma kao svoje teritorije, odnosno kao dela bosanskog pašaluka. Sa takvim statusom, Neum kao deo Otomanskog carstva, odnosno BiH, bio je privremeno okupiran od strane Austro-Ugarske 1878. godine, na osnovu Odluke Berlinskog kongresa.

Osetljivost geografskog položaja Neuma u proteklim vremenima nije pružala veće šanse za ekonomski razvoj njegovog užeg područja. Samo naselje kao grad ikao opština, nije se razvijalo i opstajalo je kao jedno od najmanjih u Bosni i Hercegovini. Sa takvim karakteristikama Neum je završetkom Prvog svetskog rata ušao u sastav novoformirane jugoslovenske države. U bivšoj SFRJ, prema poslednjem popisu stanovništva iz 1991. godine, opština Neum imala je 4.268 stanovnika od čega 87,6% rimokatoličke veroispovesti. U sadašnjoj geopolitičkoj podeli, odnosno prema karti razgraničenja po Sporazumu u Dejtonu, Neum je deo Muslimansko-Hrvatske federacije BiH.