Филателиста

28 IIoIm+I—–I aaa aaa aa A TG < uČŽ~Y~ČĆČ~4GđG _ ____ u pripremi i samoj izradi ovog lokalnog izdanja. O tome je on objavio dva teksta u filatelističkoj publicistici 1947. i 1962. godine. Imao sam privilegiju da se sa njim dopisujem u vreme svog urednikovanja u ovom istom časopisu “Filatelista”, a nekoliko puta i sretnem. A jednom prilikom samoizapodenem priču o markama Sente. Dr. Branislav Novakovići ja posetili smo tada u Novom Sadu već prilično bolesnog, ali vedra duha ing. Vernera. Pošto sam mladalački netaktično pitao o sudskom postupku koji je krajem 1945. godine vođen protiv njega oko maraka Sente, dobio sam vrlo jasan odgovor – da je u to vreme, neposredno nakon rata, u vreme gladi i nemaštine, za neuporedivo manje greške letela glava – a on u ovom sudskom postupku biva oslobođen svake optužbe.A bivao je optužen da je na svoju ruku realizovao celu emisiju maraka “Sente” i potom neovlašćeno stavljao te marke u poštanski saobraćaj i za novac prodavao ih filatelistima. Budući da su postojale potrebne odluke i saglasnosti, idejni tvorac maraka “Sente” je uz pomoć svedoka, kao što su šef pošte "Senta", šef mesne policije, nekoliko uglednih filatelista iz Sente i Subotice, oslobođen optužbe i neukaljanog ugleda nastavio svoju službu i aktivnosti u filateliji. O tome je sačuvan dokument – presuda Sreskog narodnog suda u Senti od 25.12.1945. godine, koji kao i originalno potpisani primerak Odluke NOO odbora o izdavanju maraka i spomen listova senćanskog izdanja, čini obavezni sastavni deo zbirke na ovu temu.

ing. Verner je u Filatelističkom glasniku br. 2/II izašlom u Subotici, februara 1947. godine objavio tekst pod naslovom “Kako je postala senćanska serija”. Evo nekoliko značajnijih delova tog teksta:

”..U prvim danima po oslobođenju, kada je već uspostavljen redi proradio GNOO kao i Komanda mesta, prošao je kroz Sentu jedan viši oficir Oslobodilačke Armije, koji je bio intenzivan filatelista i kao takav organizirao je poštanski saobraćaj u više mesta oslobođene Rumunije; isti je oficir izrazio svoje čuđenje, da još do sada nigde u oslobođenim krajevima Jugoslavije nisu preštampali poštanske marke, a što je jedan bitni preduslov za uspostavljenje poštanskog saobraćaja.

Predlog je došao na dnevni red i na zasedanju Izvršnog odbora GNOO u Senti 18. oktobra 1944. godine je jednoglasno usvojen i zapisnički fiksiran. Odmah na sednici je izabrana komisija sa zadatkom da se ustanovi količina preostalih mađarskih maraka, a osim toga je dala izraditi klišeje za preštampavanje preostalih mađarskih poštanskih maraka. Posao je u najkraćem roku izvršen. Na jednoj sednici ustanovljen je tekst natiska, koji je morao biti sledeći: na gornjem delu maraka datum oslobođenja Sente “8.X.1944.” a dole “Jugoslavija” ćirilicom, sve u crnoj boji, dok se petokraka zvezda imala izraditi u veličini 2/3 dela marke i preštampavanje se imalo izvršiti u crvenoj boji.

Zapisničku odluku GNOO Senta odobrio je izaslanik DNOO-a, koji je prisustvovao sledećem zasedanju INO grada Sente.'....

"...Da bi GNOO proslavio dan oslobođenja Beograda 20.10.1944. izdao je nalog pošti u Senti da se marke lokalnog izdanja u Senti imaju toga dana žigosati sa crvenim žigom, a Odbor je dao odštampati za ovu svrhu spomen listove. Takvih spomen listova je svega bilo oko 10 sa celom serijom i 40 sa malom serijom.

Marke senćanskog lokalnog izdanja nisu priznate od Ministarstva pošta FNRJ, jer su lokalnog karaktera, a u ono vreme kada su izdate, nije još uopšte ni postojalo Ministarstvo pošta, niti pak poštanska direkcija. Ove marke u stvari lepile su samo na veoma ograničen broj pisama, jer je u to vreme pošta imala skoro lokalan a jedva i međumesni karakter. Poznata su pisma sa redovnim žigom, a ima i takvih sa gumenim žigom ”POŠTA-SENTA”, koji je upotrebljen od strane pošte za vreme Vojne Komande.