Школски лист

— 377 —

тање о плаћену или неплаћену жунанијскому надзору немора се код нас изнова заподевати; јер плаћени надзор већ постоји, те кад би се докинути хотио, ваљало би пре свега мислити: шта ће бити од оно 14 надзорника, што у једном и другом делу краљевина сада службују, те се лако у друге службе наместити немогу. Остане ли влада н^челу плаћеног надзора и надаље склоњена, тада би се тај материјал прилично добро распоредити и корисно употребити могао тим начином, да се свакој од новоустројити се имајућих жупанија придели по један, а где потреба буде и по два надзорника, који би, као чланови жупанијско-чиновничкога сбора са примерним рангом, пословне комаде недагогичко-дидактичкога, а донекле и административнога садржаја попут других струковних чиновника решавали и народне школе у жупанији прегледавали. Устројели се, као што би требало, уз нове жупаније за школске послове, као друга и трећа инстанција, жунанијски школски одбори, налик постојећим у бившој војној крајини окружним школским већина, а донекле и овостраним жупанијским школским одбором, тада би жупанијски надзорник имао, као што је и сада, бити чланом такова одбора. За сада има дакако више школски надзорника, него што би по преустројственој основи имало бити жупанија; али некоји су од њих већ дослужили, те би се у мир одпремити имали; један је са службе дигнут, а за некоје жупаније морала би се, како је јур напоменуто и но њих двојица поставити, те би тако једва који прекобројан претекао. У Угарској су законом од г. 1868. (§. 123.) постављени иосебни плаћени окружни надзорници школски, који су уједио председници школскога већа. Ради тога надзора дели се ова земља по жупанијах у школска окружја. У Цислајтанији именује министар за богоштовје и наставу за свако школско окружје (које се подудара с политичким окружјем) школскога надзорника на три године између школских вештака, понајвише учитеља средњих школа и препарандија, а гдешто и врстнијих народних учитеља, којим се за време Функције подељује допуст уз ноставу заменика о трошку државе, те паушал у име путнога трошка и дневница. Помишљало се је код нас и на такав окружни надзор школа, који би се пов^рио интелигентним људма, у првом реду свештеником, затим властели, умировљеним чиновником, врстнијим учитељем и т. д. без сталне нлате, него само уз становити паушал у име путнога трошка и уздржавања. Такову надзору налази се пример у Белгији, али само за кантоне (— нашим пројектованим котаром) дочим' за покрајине обстоје државни плаћени надзорници. Кад би се код нас нашло толико људи за ваљано обављање те службе нрикладних, нема сумње, да би та нова институција окружних школских надзорника била по народне школе веома корисна, јер би се њом испунила велика празнина између местне и жупанијске управе школске. К. §. 176. слово г.) Установа тога §. да земаљска влада, сваке године издаје штампом свестрано извешће о стању народних школа, имала би се нроменити тако, да се упитно извешће издаје сваке треће године,