Definitivni rezultati popisa stanovništva od 31 marta 1931 godine. Knj. 4, Prisutno stanovništvo po glavnom zanimanju = Résultats définitifs du recensement de la population du 31 mars 1931. Liv. 4, Population de fait suivant la profession principale

XIII

Dok je 1921 godine udeo stanovništva, koje crpi svoje dohotke iz poljoprivrede, šumarstva i ribarstva u odnosu na celokupno stanovništvo iznosio 78.87%0, u 1931 godini tai udeo iznosi 76.58%, što znači opadanje poljoprivrednog stanovništva za više od dva procenta u relativno kratkom razdoblju Gđ jedne dec:niie. Opadanje relativnog broia u ovoi klasi imalo je za posledicu povećanje relativnih brojeva u drugim klasama, posebice u industriji i zanatstvu, gde se procenat penje od 9.91% na 11.00%, zatim u trgovini, kreditu i saobraćaju, gde je uvećanje od 4.35% na 4.85%0 i ostalim dvema grupama, gde taj porast iznosi od 3.801/o na 4.08%, odnosno od 3.070/o na 3.490.

Taj je proces joë upadijiviji kad se analiziraju relativni brojevi Kkoji se odnose na aktivno stanovništvo. U sledećoj tabeli II daju se, radi upoređenja, odgovarajuće cifre iz 1921 i 1931 godine koje se odnose samo na aktivno stanovništvo (lica koja zarađuju). Zapaža se da su unutrašnia pomeranja u privrednoj strukturi veća i uočljivilia kad se posmatra samo aktivno stanovništvo. Npr. u klasi poljoprivreda, šumarstvo i ribarstvo pad iznosi čitava četiri procenta, od 80.37%oe na 76.30%, u klasi industrija i zanati povećanje je preko dva procenta od 8.65% na 10.73%.

Naredna tabela III omogućuje da se izvrše upoređenia cifara koje se odnose na pojedine banovine, naročito relativnih brojeva, koji pokazuju udeo u celokupnom stanovništvu pojedinih banovina pripadnika pojedinih klasa zanimanja. Tako se zapaža da je procenat aktivnog i neaktivnog stanovništva, koje pripada klasi polioprivrede, šumarstva i ribarstva, naiveći za Vrbasku banovinu (88.16%0), a najmanji za Dravsku (60.28%), dok je prosek za celu državu 76.58%0, kod klase industrija i zanati državni prosek je 11.00%, maksimum 22.15% u Dravskoj, a minimum 5.19% u Vrbaskoj banovini.

Tabela IV daje iste podatke kao i tabela IH, ali samo za aktivno stanovništvo.

U tabelama V i VI dati su statistički podaci sa relativnim brojevima za lica koja zarađuju i izdržavana lica i to prema popisu iz 1921 godine po pokrajinama (bez nepopisanih delova državnog područja), a prema popisu iz 19831 godine po banovinama.

Tabele VII i VIM daju uporedni pregled podataka iz 1921 i 1931 za stanovništvo pa klasama zanimanja prema položaju u zanimaniu. Relativni brojevi i ovde treba da olakšaju analizu odnosnih cifara.

I letimičan pogled na grafički prikaz strukture stanovništva naše zemlje po zanimanju ukazuje na osnovne njene crte. Naša zemlja ie izrazito agrarna. Uz to ono industrije i zanatstva što postoji veoma je neravnomerno raspoređeno. Industrijskog i zanatskog stanovništva, sem u centrima kao što su Beograd, Zagreb, zatim Sarajevo, Skoplje, Niš i drugi veći gradovi, zatim oko rudarskih središta, ima u znatnijoi meri samo u Sloveniji i donekle u Voivodini, što može da izgleda čudnovato s obzirom na skoro ukorenjeno shvatanje da je Vojvodina eminentno polioprivredna pokrajina.

U Sloveniji, odnosno Dravskoi banovini, od industrije i zanatstva živi 22.15" svega stanovništva, što pretstavlja dvostruko veći udeo industrijskog i zanatskog stanovništva ove pokrajine u ukupnom njenom stanovništvu, nego li što iznosi prosečni broi za celu državu (11.00%). U Vojvodini je pored polioprivređe znatno razvijena polioprivredna, a takođe i druga industrija, a osim toga i zanatstvo je na relativno visokom stupnju u ovoj materijalno bogatoj pokrajini, gde veće kulturne potrebe idu naporedo sa uvećanim blagostaniem, što sve zajedno dovodi do veće privredne diferenciranosti. U Vojvodini, odnosno »prečanskom« delu Dunavske banovine, videli smo, procenat industrijskog i zanatskog stanovništva iznosi 15.88%. Stanovništvo iz ostalih klasa zanimania, poglavito iz klase trgovina, kredit i saobraćaj, uglavnom je vezano za gradska središta čitave države.

Još jednom se ističe da grafički pregled prikazuje ne aktivno stanovništvo (lica koja su zaposlena u pojedinim granama privređe, koja sama zarađuju), već ukupno stanovništvo, dakle i izdržavana lica.

Dr. Borivoj T. Panjevac šef otseka Opšte državne statistike