JUS standardizacija

ranju naveđenih proizvođa je veoma raznolika i zavisila je od više činilaca:

–- značaja proizvoda

– veličine proizvodnje

– tehnološkog nivoa proizvodnje

- zakonskih propisa

– tehničkih propisa (stanđarđa, pravilnika, normi kvaliteta itd.)

– inspekcijske kontrole

Osnova propisa

Obavezno atestiranje naveđenih proizvođa zasnovano je na postojećim jugoslovenskim stanđarđima iz ove oblasti.

Cement - grupa B.C., Ploče iverice - grupa D.C i D.A., Prefabrikovani elementi od ćelijastog betona - grupa U.N., Hidratisani

kreč - grupa B.C i R.C.

Sađržaj propisa

Propisima kojima se reguliše obavezno atestiranje naveđenih proizvođa utvrdjuju se:

– karakteristike koje se ispituju

– metođe ispitivanja

– postupak uzimanja uzoraka

-– postupak atestiranja prema JUS A.K2.003

– sadržaj izveštaja o ispitivanju

– rok važnosti atesta

– atestni znak i način označavanja

– uslovi koje mora ispunjavati organizacija koja vrši ispitivanja rađi dobijanja ovlašćenja za atestiranje u odnosu na:

-– opremljenost i – stručnu kvalifikaciju kadrova

Karakteristike koje se ispituju

Karakteristike koje se ispituju utvrdjene su u naveđenim jugoslovenskim stanđardima i u svakom propisu su posebno utvrdjene.

Cement - Hemijske karakteristike: SiO„• AT_O ·Fe5O,J,CaO,SO ıMgO,CaS neraskvorTijiad: ogfatak, gubitak žarenjem, Cl, alkalije kao Na„O,MgO,FeO,P5O.-, stepen zasićenja, odnos 2%5

A1l15-0.s:iCao

2 3 Fizičke karakteristike: vreme vezivanja, specifična površina po Blenu, gustina, stalnost zapremine na kolačima i po Le Chatelier, autoklavna deformacija, voda potrebna za standardnu konzistenciju, belina. Mehaničke karakteristike: savojna čvrstoća, pritisna čvrstoća (JUS B.C1.011, 009, OJE:5

Ploče iverice - Dimenzije, vlažnost, debljinsko bubrenje, savojna čvrstoća upravna na površinu ploča, zapreminska masa (JUS 'ĐD.C5.0730%7"031 03.2) %

Prefabrikovani elementi ćelijastog betona – mere, zapreminska masa, pritisna čvrstoća, linearna deformacija a kod armiranih ele-

menata:

faktor sigurnosti, ugib, čvrstoća

zavara, efikasnost zaštite armature od korozije (JUS U.N1.300, 302, 304, 306).

Hidratisani kreč - Slobodna vođa, gubitak arenjem, sadržaj aktivnog Ca MgO posle gubitka vezanih oksiđa u obliku karbonata i sulfata, CO„, finoća mliva, postojanost zapremine (JUŠ B.C1.020).

Metode ispitivanja

Za ispitivanje utvrdjenih karakteristika naveđenih proizvođa ođredjene su i metođe ispitivanja koje su takodje definisane u jugoslovenskim stanđarđima. Ukoliko metode ispitivanja nekih karakteristika ne postoje u jugoslovenskim stanđarđima one su unete u propis (statistička metoda kođ cementa). Cement - JUS B.CB.020, 021, 022, 023, 024, 525, 026, 029, 009 Ploče iverice - JUS D.A1.102, 103, 104, 106,

„ 10

Prefabrikovani elementi od ćeLi astog betona - JUS U.NLI. , ·

, ,

ı I09, 114, JUS D.C5.032

Hidratisani kreč - JUS B.C8.040, 042 Postupak usimmja uzoraka

Uzorci za ispitivanje uzimaju se na način koji je utvrdjen u naveđenim jugoslovenskim standardima.

Cement JUS B.C1.012, Ploče iverice JUS D.A1.100, kreč JUS B.C1.021.

Postupak atestirmja

Prilikom izbora postupka atestiranja u skladu sa jugoslovenskim stanđardom JUS A.K2.003 – odlučeno je da za atestiranje cementa, prefabrikovanih elemenata od ćelijastog betona i hidratisanog kreča to buđe postupak III - Ispitivanje tipa proizvođa koje obuhvata kontrolno ispitivanje proizvođa iz proizvodnje. Postupak se bazira na ispitivanju tipa proizvoda i kontrolisanju usaglašenosti proizvoda sa atestiranim tipom. Za ploče iverice izab-

ran je postupak I - Ispitivanje tipa proizvoda. Izbor postupka III - za cement, prefabri-

kovane elemente od ćelijastog betona, izvršen je iz više razloga. Pre svega treba imati u viđu da se do sađa atestiranje cementa, prefabrikovanih elemenata od ćelijastog betona vršilo ispitivanjem uzoraka koje je odabirao proizvodjač ili neko drugi. Nakon izđatog atesta nije vršena nikakva kontrola usaglašenosti đalje proizvodđnje. Na ovaj način nije se mogao imati uvid u stvarni kvalitet ovih proizvoda. Propisivanjem kontrolnih ispitivanja bilo je neophodno utvrditi obim proizvodnje atestirano roizvođa, veličinu uzorka za kontrolno ispitivanje i učestalost ispitivanja.

309