Naša stvarnost

120 LJUDI — DOGAĐAJI — KNJIGE

nastoji da između ostalog raznim sinfetičnim sredstvima nadomestfi derivate naffe, isto fako, i iz istih razloga, dirižbal je bio punjen vodonikom mesfo heliumom.

Svakako, da pri isfraživanju odgovornosti za kafasfrofu freba u prvom redu ovaj momenf uzeli u obzir.

DR. ŽIVKO TOPALOVIĆ: PRIVREDA ! POLITIKA

Izdanje biblioteke „Oslobođenje”, Beograd, 1937

Može se samo pozdravili pokretanje ove bibliofeke, koja će, sem opštenaučnih i političkih pitanja, raspravljati i „sindikalna pitanja”. Kao prva knjiga leži pred nama mala, fehnički više no skromna, knjižica g. Živka Topalovića, u kojoj pisac nastoji da uhvati vezu između. privrednog živola i političkih odnosa.

Knjižica je pisana vrlo popularno, i dobrim dijelom se fom fežnjom za popularizacijom izvjesnih komplikovanih tema da objasniti nedovoljna produbljenost kojom pisac objašnjava društvene pojave. Svakako da se ne nalazi samo „u dodiru sa prirodom” „praizvor svih oblika lepote i umelnosti”, kao i nauke, nego se on nalazi i u sukobima koji nastaju u samom društvu u foku njegovog razvilka. Istoriju ne sfvaraju neke neodređene „ljulske gomile svojom akcijom i borbom”, kako fo kaže g. Topalović. Pisac s pravom fivrdi da istoriju ne sfvaraju pojedinci; ali je mnogo manje u saglasnosfi sa naučnim shvafanjem ivrdnja da je sfvaraju ljudske gomile; ona je proizvod odnosa i antagonizama između određenih društvenih grupa i snaga. Radi popularnosti nije bilo potrebno toliko uprostiti stvari da one više nisu, ·doduše, komplikovane, ali ni tačne.

G. Topalović kaže da su prva porafna kriza kao i kriza od 1929 godine donijele žalijanski i njemački fašizam. Mislimo samo da nije dovoljno naglasio dalje konsekvencije fakvih poslavki, a fo je da je sa frajanjem aktuelne krize i opasnost od iog propralnog pojava frajna, kao i činjenicu da je današnja kriza, i pored momenfanog konjunklurnog oživljenja, pojava duboko ukorenjena u današnjem privrednom slanju.

Aulor kaže: „Diže se materijalni, kuiturni, zdravstveni položaj radnišiva u njegovoj masi. To je realna osnova za napredak reformističkog socijalizma,

za skupljanje radničkih masa oko njegove politike... Privredni prosperitet (uspon) donosi dobra i seljaštvu i srednjim redovima (zanailijama i frgovcima) i slobodnim zanimanjima iz infeligencije... Ni velikokapitalističke klase u

prosperitetu nisu nezadovoljne” (shr. 10). Riječ je o poralnom „prosperitefu”, .koji se odigrava za vreme, trajanja jedne dublje, organske krize. U toj opštoj krizi i „prosperitetu” jedna od karakterističnih pojava je — masovna besposlica radništva, i fo kao irajna pojava (Amerika: oko 4 miliona, Engleska i ' Njemačka po 2 miliona besposlenih). „Materijalni, kulturni, zdravstveni položaj” se podigao u fom prosperifelu u prvom redu gornjim slojevima radnišfva, a s krizom od 1929 — koja uz neprestano pooširavanje i ublažavanje još fraje — aj položaj je pokoleban i fim slojevima. Treba bili svjestan, da je i reformislički socijalizam, makar kako i koliko reformističan, danas bauk u prosperitelu — istina — zadovoljnih „velikokapifalističkih klasa” i njihovog agenfa