Nova Evropa

ostvarenju davnašnje težnje u povesti muzike: da formu apsolutne simfonije obogati što dramaiičnijim sadržajem, ill, ако se зђуаг роsmatra s druge strane, da sadržinu muzičke drame uoyviri u Što savršeniju simloničku formu, Medjutim, činjenica, da se i u mnogim sCcnama »Pafsilala« ističe ne baš posve idealna fuzija ovih na oko čisto oprečnih elemenata, već da se naginje čas k apsolutnoj muzici čas opet k apsolutnoj drami, dokazuje da i ovo naveliko zamišlieno delo ne ireba još smatrati savršenim uspehom na putu k ostvarenju istorijski davno naslućivane simfonijske drame, Na tome putu Vagner je dospeo, može se reći, samo do ideala takozvane »Muzikdrame«, ali praktički nije ostvario onoga što je teoretski provedeno, Pa i sve ono što se na ovome polju posle Vagnera stvorilo i stvara, — Štraus, Debisi, i drugi, sve do današnjega dana {Malipijero, sa svojom simfonijskom operom »Canossa«, i drugi), — u pogledu ostvarenja glavne tendence istorije muzike, može se reći mirne diše, nije Još Ono »vrhovno umeiničko svedelo«, o kojem Vagner govori Evolucija kazališnog muzičkog stvaranja, prema tomu, nije još dospela k svomu cilju, Nameće se pitanje, zašto?

Neka nam je dopušteno da ovde, kao svoj odgovor na gornje pitanje, iskažemo mišljenje, da su sva dosadašnja nastojanja ({ilorenfinske akademije, Gluka, Vagnera, i svih ostalih) oko reforme opere, polazila s jednog krivog i netačnog stanovišta, zato što su, u prvom redu, težila da operu što više približe realnomu svetu, Poznata je stvar, da se u običnom životu ne konverzira na principu čisto muzičkom: pevajući; stoga, kadgod je govor o muzici spojenoj s dramskim prikazivanjem, ne može se uzeti u obzir da opera kao forma iako princip drame proizlazi iz života — zapravo nema ničeg zajedničkog s realnim svetom, Dramsko-kazališnu muziku, stoga, valja fakodjer posmatrati kao čisto autonomnu estetsku formu, koja kao uopće sva muzika — postoji samo u sebi i za sebe, Iz čega sledi da bi kazališnu muziku, kako u evoluciji općenite muzičke kompozicije tako i same opere, trebalo suditi sa čisto muzičkog gledišta, tojest da bi se izbor dramskih predmeta, siže-a, i njihova muzička interpretacija imali kretati u okviru i sa šledišla apsolutne muzike, Ovako gledište vodi kompozitora, dakako, neposredno u simfonijsko shvatanje kazališnog muzičkog stvaranja, usled kojeg bi se jedno ovako kazališno delo, — ne gubeći ni najmanje od svoga prava na opstanak u kazalištu, — moglo da izvede u celini, bez ikakvog dramatskog prikazivanja, i na koncertnom podiju. Medjutim, uz dramatsko prikazivanje ovako obradjena muzička kompozicija dobila bi mnogo u snazi izraza, te bi se zapravo tek tako očitovao njen polpuni raison d' tre, Samo s ovakom simflonijskom obradom kazališne muzike možemo se, po našem mišljenju, približiti još više istorijskoj težnji opere da udje u simloniju, i simlonije da postane integralnim delom opere, i dospeti, konačno, do zamisli Vagnerova »umetničkog svedela«, u kojem bi se sve umetnosti okupile oko poezije i muzike radi primarnog i jedinstvenog umetničkog izraza.

А. Dobronić.

565