Nova Evropa

I Hrvati su rano prestali da žive samostalnim životom, Od početka 12. veka Hrvatska je stalno u uniji s Madžarskom, U avtonomnom položaju Hrvatske u Madžarskoj sačuvala se ipak ideja hrvatske države, Na toj ideji i na tradicijama stare hrvatske istorije razvio se hrvatski nacijonalizam 19, veka, Na hrvatskom književnom jeziku — koji je, blagodareći pojavi Jugoslovenstva pod Штафуот, postao identičan за srpskim — razvila se posebna hrvatska prosveta, nauka, i ume{nost, U okviru hrvatske avtonomije stvara se posebno hrvatsko zakonodavstvo, i posebna hrvatska uprava, praćeni samostalnom hrvatskom privredom, idividualnom i #žzadružnom, Tako se razvila posebna hrvatska kultura, Ali ta je kultura prožeta znaino stranim duhom, Vojsku, administraciju, škole, privredne #nstitucije, kapital, racijonalniju poljoprivredu, pa i mnoge idejne pravce, donose, presadjuju, ili organizuju po slranim nemačkim ili madžarskim uzorima, na hrvatskom teritoriju stranci, I ti stranci ostaju i drže se na svojim položajima u masama ili pojedinačno, asimilirani ili čisti, ali nepopuštajući lako od svog duha, Iz te presadjene kulture razvija se tek sukcesivno prava hrvatska kultura, i počinje hrvatska emancipacija, koja i nije toliko jaka kultarno koliko politički, Osobito snažam borbeni front otvara se prema Madžarima, prema kojima se hoće da рофтбаји sve ranije političke veze, Državnopravna parnica za ocepljenje od Madžarske postaje tipičnom odlikom hrvatske politike, i utiče na hrvatski politički duh, koji kao da se pomalo uživljuje u parničenje, jer kao da stalno oseća kako mu neko otima stare pravice, U celoj hrvatskoj kulturnoj i političkoj. emancipaciji, osobito od vremema srpskohrvatske koalicije, idu naporedo i skupa s Hrvatima i Srbi iz Hrvatske, Tim faktom i hrvatska kultura i politika movijeg vremena postaju jugđoslovenskim, Daleko teže prilike su za Srbe i Hrvate u Vojvodini, Izloženi neograničenom madžarizovanju, oni nemaju mogućnosti da vode uspešniju borbu za samostalan položaj, nego uzmiču postepeno, rasecani Rkolonizovanjem stranog elementa, sa svim atributima pobedjenih, Ipak vode kulturnim radom privatne inicijative defanzivnu borbu za nacijonalnu neodvisnost, 1 me napuštaju u politici ideju srpske Vojvodine i ideju snaženja nemadžarskih narodnosti, Pretrpeli su i u celini, i ukoliko nisu madžarizovani, izvesne uticaje peštanske civilizacije, ali strana i rasplinuta madžarska kultura nije se jače urezala u njihovu duhu, ili bar nije dala jačih odlika Које bi postale jasne i tipične,

Speciličan je položaj Jugoslovena ma Balkamskom Poluostrvu, Najezdom Turaka rasute su male balkanske državice

149