Nova Evropa

Halija u Svetskom Ratu.

1, Imperijalistički i neutralistički triplicizam,

Talijanski su nacijonaliste, na vest o austrijskom ultimaftumu Srbiji, započeli neposredno propagirati intervenciju, i to uz bok Centralnih Sila, Prema francuskoj granici počinjale su već da se koncenfrišu talijanske čete, 1 da su se Berlinska i Bečka Vlada, pre nego što su lansirale ultimatum, složile bile sa Rimskom Vladom, obećavši joj Trentino i neko pristojno učešće u kolonijalnim probitima od pobede, pouzdano je da: bi velika većina, ne falijanskog naroda već talijanskih političkih ljadi, bila prihvatila i nametnula zemlji, bez ikakova oklevanja, intervenciju rata uz bok (Centralnih Sila, I takav bi rat doista bio jedini autentični imperijalistički rat Italije, Austro-german-– ski blok bio bi postavio pod vlastitu kontrolu sav orijentalni deo Sredozemnoga Mora i prednje Azije; Italija bi funkcijonisala kao srednjoevropsko predgradje prema zapadnom Mediferaneju: protivu Velike Britanije i Francuske, a za uzdarje, dobila bi od Bečke Vlade prijateljsku sistematizaciju svoje istočne granice, i bila bi okupirala Tinis, Korziku, Nisardo, i Savoju, te jedan deo kolonijalnog teritorija koji bi ostao raspoloživ u Aziji ı Africi, I taj san skliznuo je gotovo ni na čemu: na pitanju Trenta, Austrougarska nije htela da odstupi talijanskim iredentistima i nacijonalistima niti jednog pedlja zemljišta, a Nemačka opet nije htela da učini pritisak na Beč u korist talijanskog iredentizma, osvedočena da će je Italija sledit: doduše bez oduševljenja ali u predvidjanju nemačke pobede, i iz straha radi nemačkih represalija posle pobede, Usled ovoga nesporazuma izmedju Bečko-berliinske i Rimske Vlade, te usled ne= očekivane tervencije Velike Britanije u ratu uz bok Francuske, zaćutao je odjednom talijanski triplistički imperijalizam, i zvanična Italija odlučila je deklaraciju neutralnosti, Iznenadjeni nacijonalisti, od jutra do večeri, napustiše propagandu ха intervenciju uz bok Centralnih Sila, pa ostaše u posmatranju za ceo mesec dana, dok ih bitka na Marni nije uverila da je pobeda izneverila Nemce; i već polovicom septembra 1914 započinju oni kampanju za intervenciju protivu svojih starih saveznika, ·

Ali velika većina triplicista — Gjolitijevaca i klerikala. odbila je da podje njihovim primerom, Nakon tridesetidve godine triplicističke navike, oni misu posedovali više dovoljno agilnosti misli, pa su iz nostalgije za onim što bi Trojni Savez morao da bude a nije više bio, i radi antipatije prema Francuskoj {frankolobija i frankofilija primitivni su i neizlečivi osećaji u duhu mnogih Talijana), pa i radi uverenja u nemačku konačnu pobedu, i posle bitke kod Marne, ostajali usidreni

553