Nova Evropa

bio za djelo radi kojeg su sudjeni; 2) da је пијепјап datum navodnog atentata na Prestolonasljednika, pa utvrdjen 29. avgusta 1916, kao dam atentata, a da je policijski uvidjaj па terenu izvršen tek 20, marta 1917; 3) da tadanji Ministar Unutrašnjih Djela (Ljuba Jovanović) nije htio da dade sudu izvještaj framcuskih policajaca, jer »da je nepotreban za sudski pretres«, a ti francuski policajci bili su slavni svjedoci za atentat, budući da su oni na sam dam atentata u drugom automobilu, na 200 do 300 metara udaljenja, pratili i slijedili auto Prestolonasljednika; 4) da od 80 i nekoliko svjedoka, koji su se na Procesu

izredjali, nijedan nije bio očevidac atentata, osim jedinog Te= meljka Veljanovića, čovjeka koji je iz pritvora pozvan za svjedoka {a koji se nalazio u pritvoru zbods ubijstva), — Kad se ove činjenice imaju u vidu, onda treba uočiti dobro pozadinu Solunskog Procesa i glavne činioce, pa će i pravi razlozi postati jasni, Evo kako su, u ono doba, izgledale prilike u Solunu

i ma Krfu, ukratko, S jesemi 1916, poslije poraza Rumunije, nastupila je za

Srbiju i njezine saveznike teška, da ne kažemo očajna, situacija, Tada se i ma strani Antante stalo pomišljati na sporazumni

mir, i o tome Sovorkati, dok su Centralne Sile bile sklone da stupe u pregovore. Ovisu, nezvan ično, bil i početi, preko naročitih povjerljivih lica, koja su se sastajala u Švicarskoj, Šta je radila tada zvanična Srbija? — Po nalogu pok. Nikole Pašića putovao je tada u Švicarsku pok, Stojan Protić, i tu je došao u doticaj sa predstavnicima Austro-Ugarske (Adlerom, i druSima). To je bila neka vrsta sondaže za poseban mir s AustroUgarskom., Njeni uvjeti bili su tada ovi: 1) status quo, ЕЈ Srbija se vaspostavlja u svojim starim granicama; 2) Srbija dobija izlaz na Jadransko More; 3) oni, koji su dotada vodili u Srbiji antiaustrijsku politiku, koji su rovarili protivu Monarhije, imaju biti odstranjemi od državmih poslova; 4) Srbija mora Кагп.а 1 офебтаптеј «2 уојкке зуа опа lica koja je Austro-Ugarska «тага]а и зуот (ата бити Угђају, а Која ои Кттуа ха Загаjevski Atentat. dJasne i nepobitne dokaze za ovako stanje stvari malazimo u kmjizi »Ponu da Amusitr.tje za separatan mir (5. decembra 1916 — 12. oktobra 1917. Memoari princa Siksta Burbonskoga«, šurjaka tadanjeg austro-ugarskogs cara Karla Habsburškog, a brata tadanje austro-ugšarske carice Zite., Niko dosada, nijedan vladar, nijedan državnik, — miko mije demantovao ono što ie

primc Sikst Burbomski u tim svojim memoarima iznio, U njima

·

čitamo i pismo upućeno (24, III 1917) iz Laksenburga od cara

Karla Habsburškoga Sikstu Burbonskome, i u njemu ove retke:

70