Nova Evropa

pokret potekao je iz same mase našega sveta, On је potpuno spontan, i Javlja se jednovremeno na svim stranama ... Prema takvom zamahu i spontanosti u stvaranju dobrovoljačkih odreda od samih dobrovoljaca postaju komične ambicije pojedinih ljudi koji na svoje ime nadovezuju počelnu ideju i inicijativu za ovaj pokret, Istorija Velikoš Rata izradjuje se na osnovu dokumenata, Jedan deo te istorije biće posvećen i stvaranju dobrovoljačkih odred4, Fakta će ostati, a neosnovane ambicije biće demantovane ,,.« I onda on, G, DimitriJević, iznosi početke dobrovoljačkog pokreta u Rusiji:

» ., Vrhovna Komanda i Vlada izveštavane su o brojnim masama zarobljenih, a približno i o broju naših sunarodnika u tom plenu, Izmedju G,. Spalajkovića, tadašnjeg našeg poslanika u Petrogradu, i Vlade u Nišu, povedena je prva reč o daljoj sudbini zarobljenika Srba, Hrvata, i Slovenaca — kod kojih se u velikom broj javljala ideja i želja da stupe kao borci pod srpsku zastavu, Mnogobrojna pisma stizala su našem Poslanstvu iz zarobljeničkih laščera od strane Srba, a delimično i od Hrvata i Slovenaca, u kojima su zarobljenici otvoreno izjavljivali želju da kao borci budu poslani na srpski front, Srpska Vlada, u prepisci sa G, Spalajkovićem, stala je ma gledište, da se u opredeljivanju zarobljenik4 ostavi njima samima puna slobođa,..

»Krajem maja, s odobrenjem Poslanstva, krenula su za Niš dva zarobljena oficira, Mirković i Konstantinović, da u ime Srbia, palih u plen, izjave želju da budu prevedeni na srpski front.., Ta dva oHcira bila su primljena od predsednika Vlade, G. Pašića, i od Prestolonaslednika.« »Izmedju naše Vlade i Ruske Vlade brzo je došlo do sporazuma ...«, pa je, kao izaslanik Srpske Vlade, sa svima instrukcijama, upućen u Rusiju G. Mirko Komnenović, koji se u junu 1915 javio u Petrogradu G, Spalajkoviću, a onda je, »sa svima ovlašćenjima od strane ruskih vojnih vlasti, upućen u Kijev, i tu u selu Darnici naznačila je komanda Kijevskosg Okruga glavnu koncentracijonu tačku za prikupljanje svih zarobljenika Srba, Hrvata, i Slovenaca«, Kao što se vidi, G. Dimitrijević je dosta uprostio ovu prvu fazu obrazovanja Dobrovoljačkog Odreda, prema onom što Sdovori — ne bez dokumenata — G, Semiz. G. Dimitrijević još naročito ističe, da »prikupljanjem dobrovoljaca, namera Srpske Vlade i Vrhovne Komande nije bila samo da pojača izvor u boračkoj snazi, nego i da manifestuje tim putem i nacijonalnu svest naših sumarodnik4 za ujedinjenje Srba, Hrvata, i Slovenaca«. Kad je prestala mogućnost transportovanja dobrovoljaca u Srbiju, završuje svoj prvi članak G. Mita Dimitrijević — »nastalo je pitanje šta da se čini sa masom već prikupljenih dobrovoljaca«. Medjutim, dodaje odmah ovaj revni pristaša svih vlada

362