Топола, 01. 01. 1900., стр. 922

1) što pripada čovječjemu srcu, subjektivno, A) zdušnost, zdušna taonost, savjesno s t, 1) pogledom na ćudoredne (m or a l ne) prilike, dužnosti i nal., fides et r. (zdušno st) judicis,- fides et r. vitae, zdušan život; religioni servire; nonnullius privati officii; fiac ego r. (zdušnim obziran) em na svako pojedino) non sum ab hoc conatu repulsus; exemplar antiquae r.; homo sine ulla r. ac fide (bez duše i bez vjere); nullus deum metus, nullum jusjurandum, nulla r.; jam ante in eo r. civitatis apparuerat; facere alqd sine ulla r. 2) pogledom na božje i sveto: pobožno žacanje, a) pojedince: dvoumio a, duševna sumnja, nihil esse mihi religiost dicere, Ter.; nulla milii religio est, ne žacam se, Hor.; quae r. Mario non fuerat, quominus etc.; pertubari r. et metu; causa objectae religionis; offertur alcui religio; injicere, incutere, afferre, offerre alcui religionem; r. incessit (pobojali su se) vitio eos creatos; religione liberare; eam r. animis eximere; nulla mendacii r. obstrictus; rem religioni habere, res in religionem alcui vertere, bojati se duše; obstringere populum religione; (Liv.) r. alqm capit, religione tactus hospes, religione Gallis motis, alqd trahere, vertere in religionem ; r. obstitit ne, (Verg.) r. vetuit; pl. religiones, duševne sumnje; judicum; quas; religionibus impediri; također pobožno st, sacra Cereris summa r. majores nostri ceremoniaqne confici voluerunt, jednom Cio. p. Balb. 24, 55. b) kao postojano svojstvo: pobožno st, pobožno štovan) e, strah božji, duševno st, vjera, inclita justitia religioque Numae Pompilii erat; vir haud intacti religione animi; videte, quanta r. fuerit apud Segestanos; hanc tu tantam r. (štovanja) si tum propter cupiditatem atque audaciam non pertimescebas, nec nunc quidem perhorrescis? Tibi illa Diana in pace atque in otio r. nullam attulit? nec vero superstitione tollenda r. tollitur; deos summa r. colere; illius vendibilem orationem r. deorum immortalium facile vincebat; neglecta religione; u pl. vjera, zakon, hostis omnium religionum; pro religionibus suis bella suscipere; u zlu sm., praznovjerna b oj aza n, religiozno praznbvj erj e, pl. p r aznbvj er ne misli, sumnje, terrebat eos portenti r.; pleni religionum animi; novas r. sibi fingere. B) Zdušna radnja pogledom na božje i sveto: religiozno pd štovan je, poštovanje boga, služba božja, pl. vjerski obredi, običaji, r., id est cultus deorum; sua cuique civitati r. est; r. Cereris, deorum; religiones interpretari, instituere, colere; religionem colentes. II) ono, čega se pobožan žaca: sveto, objektivno, in sacerdotibus tanta offusa oculis animoque r. (svetost); uzlusm., čega se valja žacati: nesveto, grijeh , prokletstvo, Clodiana; inexpiabilis; contactus religione dies Alliensis, na kojem je prokletstvo ; expiare religionem aedium sacrarum. Navlast. 1) obveza, zakletva, prisega zazivanjem boga i svetinje potvrđena, jurisjurandi; religione alqm obstringere; religione obstrictos animos habere; f religione constringi, f religione deum astrictus; nullam scelere religionem exsolvi; religionem servare; hacr. non deterritus; relinquitur nova r.; miles in civili dissensione timori magis quam religioni consulere consuevit. 2) sveto st, deorum r. ac sanctimonia; magnam possidet r. paternus maternusque sanguis; Diana religionem non amisit, recuperavit; r. fani, sacrarii, sortis, sacramenti (vojničke zakletve) ; simulacrum summa atque antiquissimi r. praeditum; * loci, * aetheris. 3) ono, što se kao sveto poštuje: svetinja, r. domestica, o kipu; * quae r. (o trojanskom konju) ; također pl., tantis eorum (deorum) religionibus violatis; r. ipsae commovisse se' videntur; deos deasque omnes, quorum templis et r. iste bellum sacrilegum semper impiumque habuit inductum. religiose, adv. s komp. i sup. [religiosus] 1) zdustio i savjes no, testimonium dicere; promittere; commendare; rem rusticam colere. 2) pobožno, deos colere; religiosissime templum colere; -f- religiosius natalem celebrare. religiosus, adj. s komp. i sup. [religio] 1) zdušan, savjestan, testis; judex; Atticorum aures teretes et r.; navlast. pogledom na sveto božje : dvou ma n, civitas; religiosum est s inf.; r. dies, zloslutan, kao što je dies Alliensis; duševan, pobožan, religiosissimi mortales; jura; u zlu sm., praznovjeran, bogdmoljan, stultae et misere religiosae, Ter. 2) svet, templum; signum; loca; altaria; Ceres; * limina deorum. rč-llgo, 1. 1) natrag, straga privezati, svezati, naves ad terram; tigna clavis; naves ferreis manibus; * rite equos; * classem ab aggere; comam alcui, komu za volju lijepo svezati; * religatus comam in nodum; * crines; * retinacula mulae saxo; * litore navem privezati, pristati; -f- manus post terga. 2) * odvezati, odriješiti, juga manu. i-6-llno, levi,—, B. otpečatiti, oče piti, dolia omnia, načeti, Ter.; * mella servata thesauris, vaditi. rB-linquo, liqui, lictum,3. i) (za sobom) ostaviti, alqm in Gallia, in continente; alqm ad exercitum; legionem in praesidio (kao po-

910

religio—relin quo