Анали Правног факултета у Београду

326

АНАЛИ ПРАВНОГ ФАКУЛТЕТА

них економско правних индивидуалности. Друштво се найме, у процесу присвајања уобличава у субјекте, у радне заједнице чије чланове повезује један реалан интерес за присвајање одређених објеката друштвене својине (62). На подлози и у оквирима ових и оваквих процеса присвајања и кретања добара друштвене својине у економском промету, се она и грађанскоправно изражава кроз посебно субъективно и стварно право право коришћења. Право коришћења се у нашој теорији, законодавству и пракси искристалисало као апсолутно стварно право, истоврсне или блиске суме и природе овлашћења као и право својине. Иако се право коришћења, нарочито по свои пореклу и начелној ограничености, у суштини разликује од права својине, оно се правнотехнички - будући садржи истоврсна (63) или блиска (64) овлашћења као и право својине на исти начин „понаша“. 13. Ако право коришћења подразумева (садржи) и истоврсну природу овлашћења као и права својине и ако су природни водотоци и водни реципијенти и у оквиру добара друштвене својине јавна добра, онда одговор дат са гледишта права својине и тамо изнета аргументација вреди grosso modo и за расматрање постављеног питања са гледишта права коришћења. Разумл>иво, уз, извесна и најнужнија додатна објашњења. Ствари се найме и у оквиру друштвене својине могу поделити у две основне трупе; оне коде су у о шито ј употреби јавна добра и оне ко je су у промету. Док су ствари друге трупе редовни објекти права коришћења, дотле на онима из прве трупе нико нема слободу коришћења и располагала у имовинско правном смислу (65) и, иако непокретности не уносе се у земљишне књиге. 14. Ову општу ситуацију добара друштвене својине деле и воде. Природни водотоци и језера чију окосницу правног режима чини општа употреба вода су и у нашем праву по изричитом законском опредељењу јавна добра или ствари у општој употреби (66) са свим консеквенцијама ко je томе следе. Као такви су само објекти надлежности, па се одатле општа употреба вода по било ком основу не може уопште доводити у везу са правом коришћења кога овде и нема. На основу свега реченог изгледа могуће закључити да природни водотоци и водни реципијенти као јавна добра не припадају ником по основу права својине или права коришћења. Одатле се ни општа употреба вода не меже интерпретирати као њихово ограничење или терет. На истим премисама се она не може узети ни као намена или циљ одређене својине. пошто не би могла истовремено бити и њена негација и намена. Као опште ограничена или терет она би могла бити схваћена само у односу на вештачке водотоке и водне реципијенте (који су у нашем праву ствари у категорији основних средстава и објекти права коришћења), али и тада само тамо где je и када je установлена законом.

(62) Др. А. Гаме; н. д., с. 97. (63) Др. А. Гаме: н. д., с. 97. (64) Др. А. Финжгар: Оенрвни проблеми друштвене својине, Архив за правке и друштвене науке, 1960, бр. I—21 —2 с. 17. (65) Др. А. Гаме: Грађанско правый израз друштвене својине, Аыали Правног факултета Београд, октобар децембар 1961, с. 439. (66) Чл, 4, 5 Основног закона о водама СФРЈ.