Битеф

Ova selekcija ne tretira Prvi svetski rat na komemorativan način, a još manje na državno prikladan način spomen-jubileja. Ona ga problematizuje iz perspektive današnjeg vremena, polazeči od projekata koji se doslovno bave Prvim svetskim ratom, poput predstava Front Luka Persevala, koji o Velikom ratu progovara iz zapadnę perspektive, preko dve predstave po savremenim tekstovima srpskih autorki internacionalne reputacije, Biljane Srbljanovič i Milene Markovič {Mati mi je ovaj grob i Zmajeubice ), koje istorijske događaje tretiraju iz perspektive ovdašnjeg prostora i ovdašnjih političkih patologija, zaključno sa dokumentrnim teatarskim projektom Bojno polje uspomena 1914/2014 iz Berlina u režiji nemačkog reditelja Hans-Vernera Krezingera, koji pokušava da tematizuje zapadni i istočni, kolektivni i lični, naučni i umetnički pogled na istorijske dogadaje u vezi sa Prvim svetskim ratom. Tu je, zatim, nekoliko predstava koje se bave drugim važnim istorijskim datumima proisteklim iz dešavanja pokrenutih Prvim svetskim ratom, poput predstave po proslavljenem tekstu poljskog autora Tadeuša Slobodjaneka Naš razred, koja ističe bolno pitanje litvanskog antisemitizma u novijoj istoriji, Predstava (A)polonija poljskog reditelja i internacionalne zvezde Kžištofa Varlikovskog, predstavlja hod kroz XX vek i traumatična mesta novije poljske ali i evropske istorije. Predstava Aleksandra Zec Olivera Frljiča tematizuje jugoslovenski rat sa početka devedesetih i nevinu dečju žrtvu koja je metafora žrtvovanja vlastite budučnosti. Drugi hrvatski umetnik, Borut Šeparovič, tematizuje savremenu komodifikaciju društvenog bunta koji je iznedrio rokenrol album Paket aranžman sa početka osamdesetih, postavljajoči retoričko pitanje: A gde je revolucija stoko? Mlada švajcarska autorka Korina Majer bavi se pitanjem lične istorije koja je uvek produkt kolektivnog pamćenja, kroz predstavu Past is Present, a slovenački reditelj Jernej Lorenci, u predstavi Poludela lokomotiva, postavlja autorefleksivno i retoričko pitanje o dometima i revolucionarnom potencijalu savremenog teatra u odnosu na savremeno društvo. Predstava Grobnica za Borisa Davidoviča Ivice Buljana, koristi kao predložak knjigu

Danila Kisa, koją i dalje predstavlja jedno od najkontroverznijih literarnih dela u jugoslovenskoj istoriji od svog pojavljivanja 1976. godine, kada je proizvelo neobičnu turbulenciju u književnim krugovima i bilo proglašeno „največom posieratnom aferom na ovim prostorima". Od tada je inspirisalo mnoštvo renomiranih umetnika i proizvelo mnoštvo političkih debata na Balkanu, dok pseudodokumentaristički stil i epska struktura ovog romana predstavljajo impresivnu bazu za razumevanje i tumačenje mehanizama istorije i različitih represivnih sistema. Communitas na ispitu, koji su zajedno kreirali Ana Vujanovič i Saša Asentič, predstavlja umetnički projekat sačinjen od teorijsko-umetničkog istraživanja i performansa. Istraživanje je fokusirano na različite istorijske i trenutne forme socijalne, kulturne i umetničke prakse, koje „spektakuliziraju" kolektivno i masovno telo, kao i na savremeni ples kao umetničku disciplinu koja emancipuje vidljivost oslobodenog individualnog tela. Projekat je prilagoden kontekstu u kom se izvodi i autori posmatraju slike tela u sklopu društvenih sistema koji su obeležili 20. vek, kao i kroz lična životna iskustva: istočno-evropski socijalizam i zapadni neoliberalni kapitlizam. Laureat nekoliko srpskih pozorišnih festivala, predstava Neop/anta u režiji Andraša Urbana, inspirisana prozom Lasla Vegela, govori o burnoj novijoj istoriji Novog Sada obeleženoj traumatičnim dogadajima koji su definisali odnose i identitet njegovih Stanovnika.

Pred nama je Bitef koji traži aktivnu političku i društvenu participaciju umetnika i publike, koji ne nudi laku zabavu baš kao ni lak zaborav, koji problematizuje politike pamćenja u kontekstu kreiranja nacionalnih i drugih identiteta, predstavljajud nam teatar koji poziva i obavezuje na buran i do kraja neizvestan dijalog izmedu umetnosti i ljudske zajednice. ★ Anja Suša i Jovan Cirilov, selektor!

9

PROŠLOST JE SADA

48 Bitef 14