Гледишта

đarske komune 1919. godine. Sledeoi primer oktobarske revolucije, Mađarska komuna je, takođe, nastojala da organizuje pripadnike nemađarskih narodnosti. Stoga je u Budimpešti marta 1919. slvorena Međunarodna socijalistička federacija, čiji je zadatak bio da radi na zaštiti i jačanju mlade Sovjetske republike i na širenju socijalističke revolucije u svetskim razmerama. Prva internacionalistička frakcija federacije bila je jugoslovenska. Centralno mesto u njenoj aktivnosti bio je rad na organizovanju jugoslovenskih cr\ f enlh jedinica, koje su sa ostalim jedinicama međunarodnih puikova Mađarske crvene armije sudelovale u odbrani Sovjetske Mađarske od napada intervencionista. Rad obiluje bogatom dofcumentacijom o veoma razgranatoj aktivnosti jugoslovens'kih komunista, posebno iz Banata, Bačke i Baranje, u vreme Komune, kao vanrednog uticaja koji su revolucionami događaji u Mađarskoj imali na narastanje borbenog raspoloženj a j ugoslovenskog proletarijata. Od ostalih priloga treba posebno istaoi zanimljivu raspravu dra Ivana Kovačevića o sociialistima Jugoslovenima u Švajcarskoj krajem XIX veka d uticaju njihove delatnosti na radnički pokret u jugoslovenskim zemljama, zatim olanak dra Petra Kozića „Teorijski osnovi socdološko-ipolitičke misli Filipa Filipovića”, kojim se osvetljava i ovaj vid života i rada ovog našeg revolucionara, o kome je več pisano u ranijim brojevima Pr i 1 o g a. 0 našem istaknutom revolucionaru, ipoznatom bumanisti i propagandisti marfcsističke misli, Moši Pijade do sada je napisan veliki broj članaka i rasprava. Međutim, sve do danas nemamo jednu celovitu naučnu monografiju o ovom istaknutom radničkom borcu. Već i zbog toga rad Übavke Viijošević i Ilragice Lazarević, „Moša Pijade novinar, publicista i prevodilac”, predstavlja značajan doprinos sveobuhvatnijem -saznanju mnogostruke i veoma plodne de-

latnosti Moše Pijade. Pisani izvanrednim stilom, ovi prilozi za biografiju sadrže veoma veliki broj originalnih dokumenata iz bogate i raznovrsne novinarske i publicističke zaostavštine Moše Pijade iz perioda do 1941. godine, od kojih je jedan deo tek nedavno pronađen i sada se prvi put objavljuje. U rubrici saopštenja Pr i-1 o z i objavljuju nekoliko zapaženih priloga naših naučnih radnika podnetih na naučnim simpozijumima i kongresima. Saopštenje ~Osvrt na is'kustva i neke osnovne specifičnosti razvitka Narodnog fronta u Jugoslaviji” Pero Damjanović je podneo Međunarodnoj naučnoj konferenciji, koju je u Parizu organizovao Institut Maurice Thorez oktobra 1966. pod opštim nazivom „Narodni front 1936. i akcije Morisa Toreza”. U rubrici osv rt i zapažen je članak Henryka Slabeka ~Problemi politike komimističkih partija u oblasti agrame reforme (1945 —1948)”, u kome autor analizira srodnosti i razlike u koncepciji komunističkih partija Poljske, Jugoslavije, Cehoslovačke, Bugarske, Mađarske, Rumunije, Albanije i Nemačke (tada sovjetske zone) o agramoj reformi, kao i sam tok njene realizacije u periodu od 1945. do 1948. godine. Predrag Radenović piše o pravu na rad u socijalizmu, Mirjana Pavlović o nekim problemima jugoslovenske iposleratne ekonomske literature, a Cedomir Štrbac „O nekim opštim pitanjima i dosadašnjim rezultatima izučavanja međunarodnih odnosa socijalistioke Jugoslavije”. „Prilozi” donose i redovne rubrike: Dokumenti i građa, Prikazi, u kojoj se posebno ističe rad Henriha Kaca ~lz istoriografije engleskog radničkog pokreta”. „Prilozi” i u ovom tomu imaju veći broj analitioko-informativnih beležaka o nekoliko naučnih skupova održanih u našoj i nekim drugim zemljama. Gotovo svi napisi imaju na 'kraju kratak rezime na jednom od svetskih jezika. Na kraju ovoga toma nalazi se Jugoslovenska bibliografija knjiga

1411