Дело

208 Д Е Л 0 До овог топлотног ступња загрејано претворило би се, разуме се, таласаво море у пару — и још неште внше: и сами бн се атоми, из којих је састављена водена пара, поодвајали, те би даље постојали као водоник и кисеоник. Ова се два гаса једине на обичној температури са експлозијом. Када згоревају, помоћу нарочите справе, као праскави гас, производе они највишу познату топлоту, после пламена у велике електричне лампе. Нзвесна смеша ова два гаса, запаљена електричном варницом, експлодпра са праском као динамит. Напротнв, на температури од 3500° Ц. они су инертни и не могу се ни на који начин јединити. Вода претворена у пару заузима, при обичном атмосферском нритиску, око 1700 пута већу запремину, но као течна вода, а пара на 3500° Ц. заузимала би још 10 пута већи простор но што га заузима на 100° Ц. Помислимо сада на то, како океани и поларни лед покривају Земљу просечно по 2—3 Км. у дубину, пак ћемо лако увидети, да би онаква топлота произвела толико успјаних гасова, да би они, као што је и на Сунцу, обавилп Земљнну куглу омотачем од неколико хиљада километара у пресеку. У таквој атмосфери, наравна ствар, не би било ни трага од каквих живих створова, све би се претворило у дим; сви би се метални предметн стопили као восак — наше гвоздене куће, гвоздене мостови, челичне лађе; сва би се Земљина кора спржила а делом би прешла у атмосферу као врло врео гас. Посматраоци би са какве друге планете впдели на небу где се сија једна нова звезда, која би нам изгледала двапут већа но што им пзгледа сада као као наша Земља оваква каква је. Једва је и потребно нарочито помињати, да би се при оваквој температури у ствари свако хемијски сложено тело распало у његове праатоме. Засада ми још немамо за то никаква доказа, да се и у електричном пламену могу атоми распадатн. Од овпх праатома има их од неких осамдесет облика, у Хемији тако названих „елемената"; од њим је састављена свака земаљска стварчица, па и наше тело, мозак и душа. Ове праматернје морале су се образовати још пре но што је Земља престала да буде ватрена магла. Ако сад пођемо даље до температуре Сунца, која достиже најмање до 6000° Ц., а можда још и више, наишли бисмо па још чудповатији свет. Овде су се, како се чини, атомн већ ре-