Дело

154 Д Е Л 0 за ово најбољи доказ. Кад је пронађен однос између топлоте и рада (Мајер) мислило је се да аналитичка механика може топлоту тумачити обичном механиком, али се она показала са својим принципима недовољна. Док се је овај став о раду и топлоти и могао извести из принципа живе силе и рада, дотле другп став Карнотов, на коме почива термодинамика, није се у склад могао довести никако са принципима обичне механике. Покушаји Хелмхолцови, његова цикличка кретања, само су наговештај могућности тумачења механистичког и овога става и ништа више. Код топлоте, нарочито код гасова, показало се, да се не могу закони природни лако дедуковати из простих принципа механике. Брзина молекила, хипотетичност унутарњих сила молекуларних, све су то средње вредности до којих се рачуном вероватноће долази и закони су сви апроксимативне природе, налик на оне, до којих долази обична статистика проматрањем кретања и промена у великом броју случајева, Тако је створен појам о статистичкој равнотежи (Максвел) и показано, да из основних ставова механике не може бити прецизно дедуковање у теорији гасова. Све је приближно само. Ако се са гасова пређе на друге топлотне појаве, које се могу свести наово: сабијање, разређивање, загревање ихлађење, те се појава немогу протумачитп само обликом атома (односно молекила), њиховим кретањима и силама међусобним. Ове појаве више на себи носе обележје квалитативности но што је то случај био код брзине, убрзања, силе, где су се појави могли представити дужинама, квантитетом. Са горњим се иоменутим појавима доводе у везу извесне појаве и тражи само зависност њина, која је далеко од претензија правог научног примењивања теорија. Код топлотних се појава проучава веза између притиска, температуре, (што се термометром мери) и то температуре апсолутне, ослобођавања и апсорбовања топлоте, механичког рада, као и извесних других споредних појава физичких, који обично прате топлотне појаве. Овде се има посла са стањем физичких средина. Према свему се принцип еквиваленције рада и топлоте може нарочито изразити. Кад се од спољњег рада одбије прираштај живе силе и прираштај унутарње енергпје добија се ослобођење топлота. Ово се може обухватити ставом: да је сума спољних радова и опадања осетне живе силе једнака: 1) ослобођеној топлоти, прираштају средњег потенцпјала уну-