Књижевне новине

ORGAN SAVEZA KNJIŽEVNI

Adresa uredništva i administracije:

E BROJ 2 . GODINA 1

Poz

Rođena pre trideset godina, za Odbranu prve socijalističke republike u svetu i istoriji, stvorena od radnika i seljaka, vodena od najboljih sinova radnog naroda, pojavila se vojska kakve još nije bilo — Vojska koja je svesna borbena snaga samog radnog naroda, njegov deo i njegovo oličenje, — Vojska vaspitana u duhu Lenjina i Staljina za međunarodnu sO-

“Jidarnost i mir, pojavila se uzdanica svih porobljenih u svetu, vojska koja jedina u epohi nije odisala želiom za osvajanjem. Kovala se i jačala je pod naletom intervenata iz svih krajeva kapitalističkog sveta, učila se na pobedama i porazima i sticala novu nauku, armija zaštitnica socijalističke izgradnje i duboko narodne kulture, da bi, u otsudnom času, mogla odbraniti zemlju socijalizma, slobodoljubive narode i čovečanstvo od varvarizovanja i uništenja.

Kako bi danas izgledao svet da hiljadu devetsto četrdeset prve fašistički agresor nije naisao na vojsku prožetu patriotizmom, političkom, svešću, socijalističkim uverenjem bi krvno vezanu s narodom! 'To danas, tri godine posle završetka rata, u kome Je pobedi nad fašizmom najviše doprinela Crvena armija, u kome pobede ne bi bilo bez

možemo još bolje da shvatimo,

nje, a 9 .. : kad vidimo da zapadni imperijalizam, koji je šurovao 5 fašističkim agreso-

rima da bi iznurio uzdanicu čovečan” stva, priprema nove porobljivačke pohode, trubi o novim ratovima — a namere mu se osujećuju zahvaljujući čvrstini Sovjetske armije, armije osloboditeljice, armije mira.

Kad pesnici kažu: rodoljublje, sloboda, ponos rada, voljena otadžbina, lepota prirode, uspesi ljudskih. ruku i uma, · ljubav, poezija, sreca dece, = kad pesnici govore O najvišem i naJdražem čoveku, oni moraju reči i armija, armija koja štiti vrednost i lepotu, veličinu i heroizam ljudskog Života, armija koja bdi nad onom kulturom koju naslednici hitlerovskih varvara skrnave Jažnom hajkom za »odbranu kulture« od njenih pravih branilaca. Jer kultura je zaista opet u pitanju. Kulturu čovečanstva spasla je jednom Crvena arm!ja, pod čijim okriljem je procvetao nepobk socijalizam. Kulturu čovečanstva, naprednu kulturu današnjice u koloi je sadržano sve najbolje iz prošlosti i sve moguće u budućnosti, i danas štiti, i neka je štiti armija bratstva među slobodnim narodima, armija čvrstog mira — Sovjetska armija, starija sestra naše voljene Jugoslovenske ar=taa Tij adnih

etnička istoriografija zap

Soperijalista, koja se iz falsifikatorskih kuhinja izlegla uoči tridesete godišnjice ponosnoB i slavnog postojanja Sovjetske armije, dala je povod · da svet sazna sa sovjetske strane u vidu dokumenata on što Je VEC i sam naslućivao i znao: Sovjetska armiia nije pobedila samo nemačkog, italijanskog, japanskog ž „ostale agresore, nju su engleski, francuski i američki kapitalisti takođe bili namenili propasti, jačajući i bodreći nemački faši-

zam za napad na Sovjetski Savez,

sklapajući javne, minhenske i druge

sporazume 8 fašističkim zemljama, a

praveći tajne račune 5 plaćenim ubi-

cama. Sudbina rata ispala je drukči__je nego što su imperijalisti računali, | licemerni čak i onda kad su bili sa-

veznici Sovjetskog Saveza u nužnom i pravednom ratu protiv fašističkog Sudbina sveta izgleda drukčije zato što Sovjetska armija nije slomljena, nego je izišla jača i voljenija iz rata u kome Je oslobađala porobljene i spasavala ugrožene,

Da li ima većeg znaka nepobedivosti jedne vojske nego kad ona jača dok se povlači pod udarcima isprva nadmoćnijeg neprijatelja? Ima li Ve" ćeg znaka snage jednog poretka ne go kad on, i UZ gubljenje teritor11a, "daje novu snagu svojoj vojsci? To je vojska vaspitana u duhu socijalističkog humanizma, vojska koju pod zastavom Lenjina vodi veliki Staljin. A ima li većeg znaka snage i nepobedivosti jedne vojske, od činjenice da ie ona prisutna i tamo gde prostorno nije? A njeno prisustvo osećali su svi borci za slobodu u toku rata protiv fašizma, i prisustvo njeno, prostorno daleko, dđavalo je šnagu, veru, moral, duh, nadahnjivalo je i davalo sigurnost da ciljevi oslobodilačkog rata bar s jedne strane neće biti jzigrani. Mogd i i Ta sigurnost je ostala. MO ne-

| veriti drugi, i izneveruju, mogu Ba| ___ziti svoje najsvetije obaveze drugi, 1

gi i . — no Sovjetski Savež, kor Ola ae - - ne zaboravlia

ji ima armiju mira, svoje obaveze, ne zaboravlja da su 86 u ovom ratu narodi borili za dem0okratiju, za mir, za kulturu, za prija” teljstvo. I narodima upregnutim u kola fašizma Crvena armija Penela ie uslove Za demokratski preporod. Cr| vena armija je istakla pobedonosnu zastavu na Raihstagu u Berlinu, dotu_____kavši zver u jazbini, a samom nemač| kom narodu ukazala na mogućnost demokratskog preporoda, i danas od velikih saveznika jedino Sovietski avez, oftadžbina Sovietske armije, brani principe međunarodne demokratije i mira u Nemačkoj, koju za___padni imperijalisti, zaštitnici starih

___ fašista i odgajivači novih diktatora,“

| hoće da pretvore u novo žarište rata. |

agresora.

)obedivi drave. (OR

Francuska 7 — Telefon: 28098

Narodi sveta hoće mir, ali čvrsti pravedan mir, ne mir ropstva i groblja. Zato što hoće čvrst i pravedan mir, oni znaju šta je Sovjetska armija, znaju to utoliko više ukoliko veći broj armija zapadnih imperijalističkih zemalja guši slobodu, nezavisnost i osnovna prava drugih naroda. A naši narodi, herojski narodi Jugo= slavije, narod borac, pobednik i tvo” rac, verni saveznik sovjetskih naroda u zajedničkom ratu za demokratiju i mir, neprolaznom ljubavlju voli bratsku armiju, u koju su verovali od prvog dana borbe za slobodu, a koja je zajedno s Jugoslovenskom armijom krvlju zapečatila večno prijateljstvo i bratstvo na tlu Jugoslavije, pod Beogradom, združivši dva divna imena Staljin i Tito.

Ako danas u svetu ima novih zemalja čiji narodi izgrađuju svoju narodnu demokratiju i idu putem socijalizma, ako danas u svetu postoji prijateljsko kolo miroljubivih naroda, ako je danas jak i postaje sve jači tabor antiimperijalističkih zemalja i snaga u svetu — ne sme se ni za trenutak zaboraviti zasluga Sovjetske armije.

Ako danas, u jeku ropca kapitalizmom otrovane buržoaske kulture cveta socijalistička kultura, nastala kao nov kvalitet na čitavom kulturnom nasleđu prošlosti; ako među slobodnim i nezavisnim narodima postoji plodna kulturna saradnja i utakmica: ako u samim kapitalističkim zemljama, s marazmom imperijalizma, jačaiu klice vedre, borbene, čovečanske kulture, vera u čoveka i u budućnost,

| | BEOGRAD, UTORAK,

roav zaštitmici kuture

— ne sme se hi za trenutak zaboraviti zasluga Sovjetske armije.

Da danas postoji ono što nazivamo RWrulturom i volimo kao kulturu to ima da se zahvali Sovjetskoj armiji koja je omogućila da se to odbrani. Da danas, uza svu besomučnu ratnu hajku imperijalističkih »branilaca kulture« kultura postoji i neće se srušiti znači da postojanje Sovjetske armije daje snagu antiimperijalističkom taboru i ratni huškači osećaju svoju slabost.

Ako danas, u doba kad imperijalističke bande gaze, sveto tle nekih zemalja i skrnave prava nekih slobodoljubivih i miroljubivih naroda, u novoj Jugoslaviji zajedno s izgradnjom socijalizma raste nova, narodna, opštečovečanska kultura, —to znači da su naši narodi imali pravo kad su, verujući u snagu Crvene armije i Sovjetskog Saveza vodili čudesnu borbu za slobodu, nezavisnost i kulturu, da je verna zajednička borba sa Sovijetskom armijom urodila plodom — neslučenim uslovima za puni rascvat stvaralačkih snaga naroda u novoj državi, u državi stvorenoj kroz oslobodilačku borbu samog naroda uz moralno prisustvo i uz požrtvovanu pomoć herojske, oslobodilačke Sovjetske armije, koja je slavom i ljubavlju ovenčana doživela tridesetu godinu sVOga postanka.

Neka bi najbolji pesnici sveta bili dostojni veličine i slave Sovjetske armije, zaštitnice kulture čovečanstva! Neka bude što jača u interesu mira i solidarnosti slobodnih naroda — ar-– mija pobednica!

Telegram maršala Tita generalisimusu Staljin

PRETSHDNIKU MINISTARSK OG SAVETA SSSR

MOSKVA — KREMLJ

Povodom “riđesetogođišnjice stvaranja herojske Sovjetske armije,

pridružujemo se na faj đan opštoj ra dosti naroda Sovjetskog Saveza. U ime naroda i Armije nove Jugoslavije

upućujem · Vama, druže

Staljine, i slavnoj Armiji — osloboditeljici najsrdačnije čestilke i DpDo-

___Proisednik vlade FNRJ

ž ; | | Vrhovni komanđant or užanih snaga FNRJ

maršal Jugoslavije Josip Broz Tito

Pozdrav maršala Tita sovjetskim ratnicima

Sovjetskim rainicima upućujem u ime nareda Jugoslavije plamene pozđrave i simpatije prilikom triđese togođišnjice postojanja herojske Sov-

jetske armije.

Koristim ovu priliku da još jedanput ratnicima Sovjetske armije za velike zasluge na

izrazim duboku zahvalnost delu ukazivanja pomoći

pri oslobođenju i naroda Jugoslavije od fašističkih okupatora u teškim

danima „velikog Oslobodilačkog rata, Želim dalji procvat velikoj zemlji

socijalizma i učvršćenje moći

Sovjetske armije, za očuvanje tekovina Oktobarske revolucije, za zaštitu

mira i demokratije. Neka jača večito prijateljstvo

Jugoslavije! Neka živi herojska Sovjetska generalisimus Josif

naroda Sovjetskog Saveza i naroda

armija i njen Vrhovni komandant

Visarionović Staljin!

Pretsedđnik ministarskog saveta FNRJ maršal Jugoslavije

Josip Broz Tito

____ – .—

Telegram Saveza književnika Jugoslavije Savezu sovjetskih književnika

Povodom. triđesetogođišnjice Sov goslavije uputio je Savezu SoV.

\ književnika Jugoslavije upućuje vam OON a svoje bratske pozdrave. Književnici Jugo-

eliki praznik herojske Sovjetske armije,

njice herojske Sovjetske armije slavije zajedno s vama slave Vi koja je odigrala odlučujuću ulogu u iure celog čovečanstva, a danas je mira u svetu.

jetske armije, Savez književnika Jujetskih pisaca sledeći telegram:

povodom triđesetogođiš-

pobedi nađ fašizmom i u odbrani kulbudni branilac čvrstog, demokratskog

Živela pobedonosna i slavom ovenčana Sovjetska armija! Živeo vrhovni komandant Sovjetske armije, generalisimus Sovjetskog

Saveza, Josif Visarionović Staljin! )

Pretse dnik Ivo Anđrić

Gener alni sekretar Čeđomir Minđerović

Sovjetski umetnici povodom proslave

Dana

m CK Sindikata sovjetskih

Prezidiju aktivno u proslavi

umetnika suđeluje tridesetogodišnjice Sovjetske STOJE koja se poklapa 8 dvadđesetpetogodišnjicom kulturnog patronata umetnika nad Armijom. Počev od januara do marta meseca sovjetski” umetnici nastupaju u klubovima vojnih jedinica i u domovima oficira, na koncertnim i pozorišnim priredbama, a organizovali su i niz predavanja i referata o pitanjima iz oblasti umetnosti. Umetnici će pomoći amaterskim umetničkim Rkolektivima u Armiji i

organizovaće niz izložbi slika i vajar- ·

skih radova vojnika i oficira, U velikim gradovima, gde postoje konzervatoriji i filharmonije, otvoriće se univerziteti muzičke kulture za člaije. OEM broj sovjetskih kompozitora radi sađa na delima, posvećenim triđesetogodišnjici Sovjetske armije. Ta-

armije

ko kompozitori Pejko i Kniper komponuju simfonije, Mosolov — kantatu, a Dunajevski, braća Pokras, Blanter, 'Kompanjejec, Fradkin, Žarkovski, Terentijev, Slonov i drugi — masovne pešme, Centralna politička uprava oružanih snaga SSSR i Savez Sovjetskih kompozitora objavili su konkurs za najbolju pesmu.

Za dan tridesetogodišnjice Armije organizovana je velika izložba knjiga, koja prikazuje rad književnika za vre= me rata. Izložene su knjige izdate u rainim „godinama, kao i frontovska štampa, na kojoj su sarađivali sovjetski pisci. U pripremi.je izdanje zbornika, dela sovjetskih književnika poginulih u ratu. Objavljen je konkurs za najbolje književno delo (prozu ili pesmu) posvećeno sovjetskoj avijaciji. Za vreme proslave književnici su nastupali po vojnim jedinicama i čitali ,

_! svoja dela jli držali referate. U

24 FEBRUAR 1948 |

| UPUĆUJU NAS U AZIJU —

Da se vratimo u Aziju, to nam po-._

ručuju u ime zapadnoevropske civi-

lizacije i u ime atlantske kulture. A

zašto da se vratimo i to baš u Aziju? Da se vratimo, jer je (kažu) Azija prodrla do Nise i do Soče, a to nikako nije u interesu zapadnoevropske civilizacije, da granica Azije ostane na Soči ili na Nisi.

Više od dvanaest stoljeća primamo te ljubazne sugestije u ime zapadnoevropske civilizacije, koja već u Aachenu i Paaderbornu u devetome stoljeću nije znala kako da povuče

' tu zagonetnu granicu između eVvrop=

skog istoka i zapada. Trojna varijanta aachenskog kongresa godine 887. demarkacije — Soča — Raška — Učka — točno se podudara sa varijantama pariškog mirovnog kongresa godine 1919. i godine 1947. Da se, dakle, vratimo predbježno na Volgu i da ponesemo na Ural, Prag i Trst, Ljubljanu i Zagreb, Rijeku i Krakov i Bratislavu i Poznanj i Varšavu? Jer kađa smo se pojavili pred Carigrađom u šestom i sedmom stoljeću onda su nas Rim i Vizant u ime evropske civilizacije poricali upravo tako histerično kao što je to bilo u vrijeme San Stefana 1878 ili god. 1912 ili danas. U osamnaestom i devetnaestom stoljeću je bolesnik na Bosforu bio jedinom brigom zapadnoevropskih političara felčera, kao što danas za gospodu lordove gospodin lord Jalčin predstavlja stopostotnu zapadnu Evro> pu. Te visoko civilizovane poruke stižu nam bežičnim putem, a ne bi valjalo tom prilikom smetnuti s uma, da se ova B. B. C. magija koristi Teslinim izumom, pak bi bilo logično, kad nas već šalju natrag u Aziju, da nam dopuste, da sve te bežične čarolije ponesemo sa sobom kao azijatske dokumente naše vlastite nekulturnosti. Oni nam istodobno prijete atomskim bombama, a zaboravljaju, da je jedan od prvih zapadnoevropskih atomista bio »čisti Azijat«, Dubrovčanin Bošković, kao i to, da je gospođa Curie-Sklodovska isto tako stekla neke zasluge kod usavršavanja ovih azijatskih otkrića. A gospođa Curie-Sklodovska rodom je iz jedne od azijatskih zemalja, koje su se usudile već u šestom i sedmom sto"ljeću prođiijeti do ćrte” 'Sćetih-NisaPrag-Soča-Trst. Oni nam čitaju uzvišene lekcije u ime atlantske kulture iz prekomorskih daljina, koje je Kolumbo olkrio u ruci sa prvim globusom, što ga je stvorio jedan geograf iz Praga, a jednu od prvih karata Amerike nacrtao je isto fako jedan slavenski Azijat: Jan Stolnicki g. 1512. Oni nam propovijedaju slobođarske ideje iz zemlje, koja se oslobođila pod Tadijom Koscziuskini (1776—1784), u onoj slavnoj borbi, u kojoj general Kazimierz Pulaski nije jedini Slaven koji je u Americi tom prilikom ostavio svoje kosti na bojnom polju za oslobođenje Amerike. On je umro na čelu slavenskih milijuna, koji su pomrli u Americi za slavu dolara po rudnicima i u falionicama. Zašto nosi jedna grupa najvišeg planinskog lanca australskog ime Tadije Koscziuskog? Jer je Slaven Strzelecky bio jeđan od onih geografskih pionira koji su prvi među prvima ispitivali Australiju.

KA JUGOŠSLAMIJE

LIST IZLAZI JEDANPUT NEDELJNO ~

UTORKOM

Miroslav KRLEŽA

Ako postoji doista neki kulturno=

historijski međaš koji dijeli sredovje-

čnu evropsku civilizaciju od ove naše današnje, onda je to Kopernikovo djelo: De revolutionibuš orbium coe= lestium 1543. I što? Da na našem povratku u Aziju uzmemo Kopernika i praško sveučilište, Vavel i glagoljicu i staroslovjenske prevode Svetoga pisma i Vulgatu sv. Jeronima, našeg barbarskog zemljaka, Dalmate, koji se bojao Slavena isto tako kao što pred njima danas strepe gospoda Attlee i Bevin. Da na svom povratku u Aziju ponesemo sve ono što su Slaveni dali zapadnoj Evropi kroz vjeko= ve, ostala bi ta uboga Evropa bez svojih suvremenih naučnih pogleda na svijet i na zvijezde, bez prvoga globusa, bez prvih karata Amerike, bez radio aparata, bez atomistike, bez čitavog niza kapitolinskih laureata, koji od Jana Panonija do Skarbieuskog i danas još predstavljaju međunarodnu slavu humanističke poezije čitavoga svijeta. Stotinu i pedeset godina pred Newtonom, Gospodnetić je otkrio tajnu spektra, a da nije bilo Flacijeve Historije Crkve, Vatikan, kako polagano misli, ne bi do dana današnjega još napisao SVOje vlastite historije, koju je organizovao na ustuk Flacijevom genijalnom protestantskom djelu. Južni Slaveni su prevodili 'Sveto pismo prvi među evropskim narodima, a ako zapadnoevropsko slikarstvo vuče doista svoju genezu od Giotta i Cimabue, što je s našim makedonskim, srpskim, južnoslovjenskim i istarskim slikarstvom? Zar naši slikari nisu bili pioniri tog zapadnoevropskog slikarstva? Ali ne samo to! Kada se bude pisala historija zapadnoevropske civilizacije utvrdit će se i to, da 'je bogumilska Bosna bila refugium haereticorum iz Lombardije, južne Francuske i Portugala dvjesta i trista godina prije evropske reformacije, i da je ta ista bogumilska Bosna bila strateško-političkim objektom čitave jedne serije zapadnoevropskih inkvizicionih vojna, na odbrani svih onih protuvatikanskih koncepcija, koje predstavljaju i danas

Još slavu anglikanske šizme! A tko je

oslobodio Beč od,Turaka godine 1683? Zar su sva zvona svih evropskih katedrala u slavu toga trijumfa zvonila u čast pobjede nad Azijom ili u slavu Azije, . pozdravljajući pobjedu Jana Sobieskog, koji je imao svoju zapadnu-azijsku granicu na Nisi, zapadno od Zbroclava! Slabost pamćenja i krivotvorenje historijskih fakata glavnom je oznakom te zapadnoevropske civilizacije od pada Beča godine 1683. do pada Berlina godine 1945. Tko je položio temelje evropskoj reformaciji: Bogumili — Hus. Tko je vodđio ma-– džarsku revolucionarnu vojsku 1848? Bem i Dombrovsky, na najviše zgražanje Ponsonbya, Palmerstonovog bečkog ambasadora, koji je na Dunavu sprovodio strogu, legitimističku, azijatsku politiku u interesu kuće Habsburga. Palmerston u slučaju poljske slavenske i austrijske četrdesetiosme ili Churchill u slučaju mađarske devetstotinaosamneste i devetnaeste bili su čisti stopostotni Azijati, kao

Difficile est salirom non Scribere

;

:|y 4000 x MI nnnnmt i

TS 39 Min eeFnn|x my) MIL aan Pri {N NY DARA ti ||\)| ine x i) ne) 1 ' |

Pr MlevYn || \nnan a

BVETI PETAR: — Kog ste, vra ga, svi navalili u Ameriku! i ima posla preko glave, ali za humoriste, bogami, 'Klabo, e

· smislu. Biva: sve je Azija što nije ni

. svog evropskog poslanstva, ali od tih

što je to Bevinova politika na Dunavu i danas, kada sofistički čisti Dunav Azjjata u klasičnom imperijalistički

še. A pitamo se već više od trid godina: bi li zaista došlo do »čudđa na. Marni« godine 1914, da to »čudđo« nije platilo svojim životom nekoliko stotina hiljada ruskih mužika u mazurskim močvarama? Bi li došlo do pobjede u– Berlinu godine 1945. da nije bilo le njinske i staljinske politike i strafegi= je? Ima li jasnije i klasičnije formule zapadnoevropske civilizacije nego. što je predstavlja intelektualno-razvojna crta od Raćiščeva do dekabrista i od dekabrista preko Hercena, Bjelinskog i Černjiševskog do Pljehanova, Lenjina i Staljina? I koliko bismo samo klavira i filharmonijskih orkestara imali da prenesemo iz Evrope natrag u Aziju sa svim našim Chopinima, Smetanom, Skrjabinom, Rahmanjinovim i Rimskym-Korsakovim, sa onom masom slavenskih partitura, kojima je od Glinke, Čajkovskog, Musorgskog i Lisinskoga do Janačka i Šostakovića ime legija? Tko je instrumentirao suvremenu Ameriku genijalnije od Dvorža= ka? Pak što sviraju gotovo dnevno tu njegovu poemu o »Novome Svijetu« kada je azijatska? Kako bi evropski gradovi ostali dosadni bez naših slavenskih slika, katedrala, kipova, knjiga i spomenika? Bez Mickiewicza, bez Puškina i Slovackog, bez Petra Helčickog i Jana Komenskog, bez Križanića, Kohanovskog, Laskog, Držića + Gunđdulića, bez Vuka i bez Jagića? Što bi bilo s vizantologijom bez Bandura, a slavistikom bez Miklošića? A što bi bilo s evropskom naučnom građom bez Lomonosova, bez Purkynjeg, bez Mendelejeva, bez Pavlova, bez Lenjina? I gde bi bila ta slavna zapadna Bvropa da je Južni Slaveni nisu više od pet. stotina godina branili od Turaka, koji i danas još predstavljaju na Zlatnom Rogu pobjedu Azije uz blagoslov britanske politike.. ''a politika i danas bi dala Turcima da prodru do Soče, samo da se Dunav i Balkan očiste od Slavena, »koji su Azija«, a Turci po toj imperijalnoj logici to nikada nisu bili. To je machiav-listička, katolička politika Ljudevita XIV, koji je na-toj-agijateleinačirt a savezu Sti pro~oo testantima „Turcima izgradio svoj zapadnoevropski katolički imperij, a Krsto Frankopan je sa Zrinskim zbog te plitke franačke politike izgubio glavu, prevođeći Moliera, kao pravi Azijat. Postoje vagoni knjiga kojima Slaveni vjekovima objašnjavaju Uvropi smisao

vagona naših knjiga zapaćna Evropa nije pročitala — dakako — ni jedne! I da nema Staljinovih kaćuša ovi naši argumenti ostali bi čistom slavenofilskom retorikom, kao što je retorika bila sve što su pisali Slavjanoserblji i Iliri pred stotinu gođina. Sentimentalno, upravo dirljivo djeluje još i danas kako su naši romantičari plakali po zapadno-evropskim književnim predsobljima, opisujući pobjedđonosnu zvonjavu na katedrali pariske »Naše Gospe«, kađa je u Francusku stigla prva vijest o bite' na Kosovu 1389. Ta vijest bila je lažna, javljajući zapadnoj Evropi pobjedu srpske vojske i pogibiju cara Murata. Zar ta naša stoljetna –stradanja na antipatičnom, protusla-=_ venskom zapadnoevropskom »predziđu

ma, pišući svoje kanconjere na domet turskih topova? Šta je značilo hvaliti”se pred Pivropom našim postpetrarkizmom, našim pastoralima prije Torpu= ata Tassa, našim renesansnim komedijama stotinu godina pred Shakespea-· rom, našim kiparima, graditeljima i slikarima oć kojih su učili Michelangelo, Bramante i El'Greco, kađa se Evropa nije ni jednog trenutia udostojala da nas počasti svojom pažnjom. Da je Bosna pala za vlađavine Lorenza Magnifica, da je Kolumbo otkrio. Ameriku u doba katastrofe ns krbavr_ skom Polju, da su od pada Beograda,Muhača i Sigeta do Siska i Kisega, Jajca i Bihaća ove naše tvrđave branile Leonarđa i Rafaela i Galileja, to. Evropu nije zanimalo nikada, kao što –je ne zanima ni danas. Od Moliera do _enciklopedista mi smo krvavili još u vijek u eri turskih ratova, a kada su se godine 1912. srpske i bugarske čete pojavile u Solunu i pred Davđanelima onda su se zapadne sile bolećivo uz nemirile nad sudbinom Carigrada, da ne padne ı eslavenske »azijatske« ruke. Iz Akvileje i Salzburga, iz Laterana i Mletaka prođirala je zapadno- " evropska civilizacija k namn punih osam stoljeća na azijatski način: latinsko – kršćanstvo širilo se Fod nas ognjem i mačem vjekovima, a od Falzburga i Akvileje i od Laterana đuva na naše galije i danas onaj isti zapadnoevrop ski vjetar, koji nam je nosio zator ı gospošvetskog polja do Jajca od S Stefana do Versallesa, Pa kada nar danns »socijalistički ideolozi« Dova

„da | da se vratim u Aziju. što bi bilo logično Maa govori tim članovima druge TAtečnaČiA onale? Da je to stara pjesma, koju slušamo već stoljećima i da je već bezbroj carstava propalo, a mi smo još uvijek živi u interesu Evrope, koja. bila mnogo manje evropška da.

Evrope vođi | protuevao! Ba, zapadne obale Oceana,—·