Народна милиција
horova, diletantskih, folklornih i drugih sekcija, izdavanje književnih i naučnih publikacija, priređivanje predavanja, izložbi, koncerata i prikupljanje podataka i materijala u vezi sa kulturnim životom i radom nacionalnih manjina itd. Ovu pravilnu politiku naše Vlade najbolje ilustruju sledeći podaci o udruženjima nacionalnih manjina:
Mađari:
Na teritoriji PNRJ rade 88 mađarska udruženja. Od toga su 62 kulturno-prosvetna, 12 lovačkih i 9 školsko fiskulturnih. Ova udruženja deluju ili na području cele FNRJ ili su lokalnog značaja.
Česi: |
Na teritoriji PNRJ rade 32 češka kulturno-prosvetna društva. Na području Narodne Republike Srbije postoje tri udruženja češke manjine i to: »Čehoslovačka beseda« u Vršcu, osnovana 1945 godine, »Češka beseda« u Kovinu, osnovana 1946 godine i »Čehoslovačko udruženje« u Beogradu, osnovano 1945 godine.
Na području Narodne Republike Hrvatske formiran je nedavno »Čehoslovački savez« u Daruvaru, a u januaru 1949 godine osnovan je Savez kulturnih društava češke manjine sreza Daruvar. Pored ova dva saveza u Narodnoj Republici Hrvatskoj postoji još 8 udruženja češke nacionalne manjine pod nazivom »Čehoslovačka beseda« i »Čehoslovačka obec«. Tri su osnovana 1945 godine, jedno 1946, a četiri u martu 1949. Ova udruženja su vrlo aktivna na sektoru kulturno-prosvetne delatnosti. U Narodnoj Republici Bosni i Hercegovini rade 3 kulturno-prosvetna društva češke manjine, osnovana u toku 1945—1947 godine, i to: »Čehoslovačka obec« u Sarajevu i Zenici i »Čehoslovačka beseda« u Prijedoru.
U Ljubljani je šakođe obnovilo rad društvo »Čehoslovačka obec«.
Slovaci:
Na području FNRJ postoji 20 udruženja slovačke manjine i to 18 kulturno-prosvetnih i 2 fiskulturna.
Rumuni: -
Rumunska nacionalna manjina ima 13 kulturno-prosvetnih društava, 3 lovačka i 2 fiskulturna.
Italijani:
Na području Narodne Republike Hrvatske postoji 10 udruženja italijanske nacionalne manjine. Ova udruženja organizaciono su uključena u sastav Narodnog fronta i vrlo su aktivna na kulturno-prosvetnom i političkom polju.
U Narodnoj Republici Sloveniji postoji društvo italijanskih radnika »Pavel Morgan« u Ljubljani, sa 8300 članova, koje radi u okviru sindikata na kulturnom, političkom i stručnom uzdizanju članstva. kao i na razvijanju fiskulture.
Šiptar
Na području Narodne Republike Srbije, u Autonomnoj Kosovsko-metohiskoj oblasti postoje 83 kulturmoumetnička društva Šiptara, i to: šiptarsko kulturnoumetničko društvo »Meta Barjaktar« u Kosovskoj Mitrovici, sindikalno kulturno-umetničko društvo »Agimi« u Prizrenu i kulturno-umetničko društvo »Paraparim« u Peći. Prva dva su osnovana 1948 godine, a treće u toku ove godine.
Na području Narodne Republike Makedonije radi kulturno-umetničko društvo »Emin Duraku« u Skoplju, kao i fiskulturno društvo »Bratstvo« u Kičevu i »Baškimji« u Kumanovu.
Turci: Na području Narodne Republike Makedonije•postoji
5 društava turske nac:onalne manjine, i to: 4 fiskulturna '
i 1 kulturno=umetničko. Tursko kulturno-umetničko dru-
štvo »Jeni Jol« u Skoplju osnovano je u julu 1948 godine i ima oko 150 aktivnih i 500 pomažućih članova. Omladinsko fiskulturno društvo »Jeni Dujina« u Prizrenu i fiskulturno društvo »Birlik« u Radovištu, kao i sportsko društvo »Ileri« u Kumanovu, osnovana su 1948 godine, dok je sportsko društvo »Šefki Sali« u Titovom Velesu osnovano početkom 1949 godine.
Iz ovih podataka vidi se da je nacionalnim manjinama u FNRJ omogućen kulturni razvoj i da nacionalne manjine u punoj meri koriste ta svoja prava kroz niz raznovrsnih manjinskih udruženja.
Ali, aktivnost nacionalnih manjina ide još i dalje. One prate i aktivno učestvuju u radu Narodnog fronta, te se može reći da nema nijednog udruženja koje ne učestvuje u radu i akcijama Narodnog fronta.
Osobito je razvijena delatnost manjinskih udruženja u njihovom povezivanju sa seljačkim radnim zadrugama, što se manifestuje preko kolektivnih odlazaka u seljačke radne zadruge radi održavanja priredaba, predavanja itd. Veliki broj članova ovih udruženja istovremeno su i članovi seljačkih radnih zadruga.
Sem toga, ovde treba naročito istaći da je Šiptarima u Autonomnoj Kosovsko-metohiskoi Oblasti. koji su najviše bili ugnjetavani u staroj Jugoslaviji, danas potpuno zagarantovan slobodan politički i kulturan život i razvitak i ravnopravno učešće u svim organima narodne vlasti. Posle oslobođenja oni su dobili svoje prve škole i to: 453 osnovne škole, 29 nižih gimnazija i 3 više. Kroz te škole prošlo je do sada, učeći iz udžbenika na svom jeziku, 64.000 dece i opismenjeno je 106.000 Šiptara na Kosmetu.
Koliko je duboko prodrla ideja bratstva i jedinstva kod Šiptara najbolje pokazuje njihovo odlučno držanje i otpor prema svim provokacijama koje se danas organizuju iz enverovske Albanije protiv Jugoslavije. Ja neću da se upuštam u analizu unutrašnjeg političkog stanja u toj zemlji, kao i metoda vladavine današnjeg režima. Ali činjenica da seljaci, radnici i vojna lica svakodnevno beže otuda u Jugoslaviju (broji prebeglih iznosi blizu
2.500), a naročito posle varvarskog ubistva poznatog par-
tiskog i državnog rukovodioca Koči Dzodzea, dokazuje da informbiroovska politika nije uspela da pokoleba albanski narod u njegovom prijateljstvu prema socijalističkoj Jugoslaviji.
Hoću ovde da istaknem i problem iseljavanja Jevreja iz Jugoslavije.
Posle stvaranja jevrejske države u Palestini naša Vlada je izišla u susret onim Jevrejima koji su izrazili želju da istupe iz našeg državljanstva i da se presele u svoju novu domovinu. Tako je u toku 1948 i 1949 godine dobrovoljno napustilo Jugoslaviju ukupno 6.586 Jevreja, kojima je omogućeno da presele i svu зуоји роkretnu imovinu. Mislim da ni jedna vlada nije pokazala toliko razumevanja prema tom problemu kao naša. Takvim stavom naše Vlade došla je i ovde do izražaja njena dosledna politika po nacionalnom pitanju.
Sve ovo pokazuje da jie nacionalnim manjinama zagarantovan i omogućen slobodan, svestran i stvarni razvitak u FNRJ. Nasuprot tome, našim nacionalnim manjinama u pojedinim susednim zemljama, kako onim informbiroovske »narodne demokratije«, tako i onima u drugim »demokratijama« ne samo da se uskraćuje pravo na udruživanje, već se preko noći na najbrutalniji način izbacuju iz svojih dotadašnjih društvenih prostorija, a pojedini aktivni članovi proganjaju ili lišavaju slobode zbog svog aktivnog rada u postojećim udruženjima, zbog ispoljavanja svojih političkih ubeđenja i macionalnih osećanja.
Drugovi poslanici,
Dozvolite da se ukratko osvrnem još na neka pitanja koja su u tesnoj vezi s onim što sam do sada izložio.
11