Отаџбина

Р У Ч Н II Р А Д

Продајом израђених радова у школској радионици чини се неараведна конкуренција (утакмица) занатлијама, и оштеКавају се њихови интереси. Нл ово је лако одговорити. У нае ннје занатдиска пронзводња толико развијена, да би јој незнатна производња шкодских радионида могла нанети ма и најмање штете. А после, у школској радионицн се производе махом таквн дредмети , које наши занатлије мало производе (апр. кутије од круте артије, дрворези, итд). Школске радионице могу у нас дејствовати само благодатно на занате и занатлије, а никако штетно. Њом ће се занат уздићи на већу висину и усавршнти тако, да ће моћи да издржи и страну конкуренцију. И баш ово је оно, што ће дати можда повода некоме који не жели да се наши занати дотле узднгну, да могу конкурисати и страннима — те да днгне глас против ручног рада у основној школи , и при том чак и овај разлог да потргне. С тога не хтедох да ти прећутим ни ово противничко мишљење. Дванаесто и последње протнвничко мишљење гласи: Завођењем ручнога рада у гиколу, она Ке аостати више занатлиска радионицџ но школа; а школа се не сме никада и ничему за љубав претворити у занатлиску радионнцу. Друга половина овога мишљења је са свим на своме месту; прва нема у себи ни мало истине. Истина је, да се школа не сме претворити у занатлиску радионицу. Али нико то н неће, нити би то било паметно. Но са свим је неистинито, што се вели, да ће школа завођењем ручнога рада постати више занатлиска радионица но школа, Ја сам, синовче, раније већ толико пута нарочито ударио на то гласом, да школски рад нема за цел, да спреми ученике за. поједине занате, но само за живот у опште. Она оће, да им пачини руке уметне и окретне, око извеџбано и сигурно, и ум довитљив и уаотребљив за све, чега се год у жг1воту лате. За све. а не ни за столарство, ни за браварство, ни за кројаштво, ни за зидарство, ни за дрводељство, ни за књиговесца, ни за лончара ни за икакав занат искључиво. Не за занат, но за живот. Сва забуна долази отуда, што се оће постављена цел да по«тигне извесним радњама, које спадају у овај или у она,ј занат, па онда ту противнпци мешају нојмове, п промењују рад у школској радионици са занатпма, А то је погрешно. Деца морају нешто градити, што има цели, што се зна за што ће, те се тако веџбати у раду. А што нешто од тога спада у столарсгво, друго у браварство, треће у књиговезачки, а четврто у резачки занат, то је са свим