О представничкој влади

87

внатоме стању друштва, значило би колико покушати ла. се сачини расправа, нео представничкој влади, него О политичној науци уопште, да нашу ограниченију цељ ми позајмљујемо од политичне Философије само општа, начела њена. Да би определили, који би облик владе највише говео некоме народу за себе, морали би бити у стању, да међу махнама, и слабостима што их тај народ има, разликујемо оне које непосредно сметају напредку, да одеријемо шта је то што управо пут пречи. Најбоља влада ва народ јесте она, која највише тежи да му даде оно, без чега он не може да напредује, или без чега би само рамајућа и посрћући напред корачао. Међутим, не треба. ла заборавимо на оно уздржавање (резервисање), које је нужно у свему што тежи поправци или напредку, а то је, да се у тражењу добра које је потребно, нимало неиштети, или бар што мање иштети добро које се већ има. Један дивљачки народ нека се учи на послушност, али не на онакав начин, на какав би се у гомилу робова претворио. А (да би раширили ту опомену) облик владе који би могао највише припомоћи, да се један народ подигне на најближи ступањ напредка, могао би ипаг да, буде веома нескладан за тај народ, ако би он то чинио онако, како ће му отешчати, или посве немогућним учинити, ступањ напредка који одма за тим долази. Такви елучаји јесу чести, и припадају најжалоснијим истинама, у историји. Египатска јерархија, очински деспотизам хинески, беху врло згодва оруђа за подизањеоних народа да оне тачке цивилизације, Коју они достигоше. Али пошто једном до те тачке дођоше, они морадоше стално застати, јер не имађаху духовне слободе и личне самосталности; та слобода и та самосталност беху нужне за даље напредовање, и оне исте установе, које их тако дадеко довеле беху, учинише их посве неспособним да дођу до нужне слободе и самосталпости, а као што те уста. нове не падоше, те другима места, не направише, мораде и даље напредовање престати, У противности са тим на5 %