О представничкој влади

40

страције, у свакоме округу земље, п морао би бити способан да за двадесет и четири сахата на дан, који су све што је остављено једноме краљу као и најнезнатнијему раднику, — да за то време обрати колико треба пажње и надзора на све делове тога пространога поља; илп би бар морао бити способан, да из гомиле својих поданика. распозна и изабере не само изобилан број поштених п способних људи, воји би били у стању да под надзором и контролом руководе све гране јавне администрације, него и неки број људи који се врлинама п даром одликују, и којима се може поверити не само да раде без тога надзора, него и да сами друге надзиравају. Опособности п усиљавања што се пшту, да би се тај задатак на ма који сносиви начин испунио, тако су изванредни, да се једва замислити може, да бп добар деспот кога ми предпостављамо „пристао да предузме исти задатак, осим ако би се то сматрало као неко прибежиште противу несносних зала, и као нека прелазна припрема за нешто више. Али наши разловп остају у снази,баши да се неби узела у рачун нензмерна тогоба коју напред напоменусмо. Предпоставимо, да би та тегоба савладана била. Шта би тада имали Р Имали би једног човека од надчовечне духовне делателности, који би управљао свима пословима једног духовно пасивног народа. Идеја абсолутне власти већ обухвата пасивност народа. Народ у делини и сваки члан његов За себе немају ту моћна гласа у питању о својој сопственој судби, нити изричу и испуњавају своју вољу у питању 0 својим општим интересима. За народ и за чланове његове све решава једна воља која није њихова сопствена, алп коју ако не би послушали, они бил „по закону“ били криви п одговорни. Каква, врста људских створења може да се одтаји под таквом владом До каквог ли развитка њихове мислене п радне способности могу доспети под њомр У питањима чисте теорије можда би пм осе допустило да умствују, докле се њихово умовање пли не би приближило политици, пли