Просветни гласник

НАУНА II НАСТАВА

307

таче од таквпх материја кад је влага и хладноћа или јак ветар, ади пе кад је влага и тошшта и миран ваздух. Најзад, мора се још обратити пажња код материја за одедо на односе, које оне имају ка води, што се тиме њине Функције делиинце јако мењају. Све наше материје за одедо су хигроскоине, т. ј. кондензирају (згушњавају) нз атмосФере извесну количину воде. Хигроскопска особина која ,је код разлнчних тел.а н раздично велика, расте са иадањем температуре ваздуха тако, да сва та тела при 0°, више воде кондензнрају но прн впшим температурама. Деллмице, на њу утиче и релативна колпчнна воде у ваздуху, тако, да хигросконско тело у ваздуху од 20° С. изнад нуле више воде узима, кад је тај ваздух воденом паром већ скоро заспћен, но кад је далеко од своје тачке засићеностиОгдедима је доказано, да је хигроскопска особина већа код овчје вуне но код кончаног платна. У свима приликама остаје хигроскопска количина воде код овчје вуне много већа, често готово још један пут толика, но код кончаног платна. Сем тога кончано пдатно мења своју хпгроскопску кодичину воде брже од вуне. У колико више вода изгонп ваздух пз какве материје, у толико мање топдо она држи н у тодико боље спроводи топдоту, те отуда се и назебе лако у мокром оделу и отуда се тако живо осећа тако звана мокра хладноћа. Еад по хладном и сувом ваздуху изиђемо на поље, не мрзнемо се често дуго тако, као кад изађемо по исто тако хдадном ади иного влажнијем ваздуху. У посдедњем сдучају биће и наше хаљине много влажније и тада спроводе више тоидоте. Псто тако као према хигроскопској води понаша се кончано пдатно и Фданел при вдажеву течном водом у капљицама, а мокре матерпје при сушењу. Кончано платно се врло дако овдажи, упија врдо брзо воду, вуна много спорије; и од течне воде у капљицама узима кончано платно мање у се но вуна, ади кончано пдатно чини то много брже. Са кончаним чарпгавом је много дакше воду покупити, а са вуном иде то много теже. Исто је тако и са испаравањем; са површине кончаног платна испарава вода брже, но са вунене површине. Кад се кончано платно и Фланел потопе у воду, па затим добро исцеде тако, да ни кап воде више пз њих не излази, задржавају суве матерпје на 100 дедова посве неједнаке кодичине воде. Кончано платно 740, Фланел 930 на хиљаду. Још већа је раздика у количинп воде, која се за исто време са мокрог кончаног платна и мокрог Фданела испарава. Само се по себи разуме, да све материје у оној мери у којој се овдаже, губе у пропуштању ваздуха, јер вода, ако не сасвим а оно дедпмице, затвара поре. Грубље матерпје са већим порама остају дуже продазне за ваздух; код подједнако ведиких иора одлучује приањање воде за материју робе, да ли се поре брже или спорпје, стално иди про20 *