Просветни гласник

НДУКА И НАСТАВА

173

жртве, које народ приноси на олтар народне просвете. Од времена на време треба све ово да прегледамо, па да изводимо закључке: иде лн се унапред и за колико; шта смета просветном напретку и како да се отклони и сузбије све што не ваља; шта спречава да се пре приближимо идеалима на чијем остварењу сви радимо, а на првом месту народна школа. — Ми хоћемо добре и племените Србе и грађане, хоћемо ослобођење јога неослобођене браће, хоћемо добре војнике, који ће и живот свој радо жртвовати за срећу отаџбине и спас Српства, хоћемо просвећене земљораднике, који ће рационалније умети да обделавају земљу н тиме подићи економско благостање у земљи, хоћемо веште занатлије, којн ће подићи индустриска предузећа и мудре трговце, који ће' још више помоћи да се оснажи наша мала отаџбина од природе богата, али сгицајем разних прилика и неприлика економски још сиротна. На послетку, али као прво, пре свега напред реченога, хоћемо добре и побожне људе, људе, који ће бити задахнути вером у свемогућег Вога, и који ће имати вере да се идеали наши могу остварити. Ко нема вере да се добро може остварити, тај за добрим неће ни тежити. — И све ово очекује се, на првом месту, од школе и то народне школе. И зар онда није право и иреко потребно да сви упознамо живот њен! Зар неће на тај начин моћи сваки од нас да се у многом поучи, и учитељ и школски надзорник! Еад сви од н>е очекујемо да нам пружи лепших дана и ујемчи бољу будућност, онда, збиља, треба да нам и буде свима предмет најозбиљнијег старања и пажње. Кад пак будемо у могућности да имамо слику нашег народног школовања какво је крајем сваке школске године, онда ћемо најлакше увидети колико су оправдане наше наде у народне школе, и са колико разлога можемо очекивати да се испуне наше наде. Ми ћемо овако прилично упознати и сами себе: колика је у истини наша љубав према школи, и јесмо ли, збиља, одушевљени школом и њеним добром или је све што се говори и пише о њој и о нашој лепшој будућносги само варак, којим се прикрива наш немар. Ослањајућп се на своје искуство и на рад у министарству просвете од 8. децембра пр. год. као и на извештаје школских надзорника, ја овим покушавам изнети и најширем кругу заинтересованих читалаца слику живота наших народних школа за, сад већ минулу, школску 1901.—2. годину. По свом садашњем положају ја сам и главни школски надзорник, па би и ово, што ћу овде изнети, могао бити мој годишњи извештај какве извештаје подносе окружни школски надзорници. Али, ја нисам ништа радио сам, већ сам био реФеренат за основну наставу. Господин миннста р се о свему старао и наређивао, а ја сам водио рачуна да се његове наредбе извршују за добро школе и народне просвете. Он зато и зна све што ћу ја овде изнети. Стога и ја овај реФерат, управо ову слику, која је верна, и ако несавршена, намењујем првенствено учитељима и школским надзорницима, а затим и свима просвећеним грађанима