Ритам

THE ROLLING STONES - STEEL WHEELS (CBS - RTV Ljubljana)

N.D. Buriakov, Jedini clan redakcije Džuboksa koji piše ijekavski”, jc u Jednom od svojih - kako se pokazuje: zaista uticajnih.- teorijskih napisa, a povodom tada novoizašlog alb'uma „Tattoo You”, pronašao i „obnavijajuću suštinu Rolling Stonesa da na osnovu bazičnih motiva stvaraju nove reintepretativne prostore”, te zaključno da su, zahvaljujućitom umiječu, oni postali „stvamo tajna Sfinge za rock kritiku”. The Rolling Stones, kaže on, ili Zakon žanra. Danas, tačno osam godina poslije, bitno je dokučiti šta nam nova pioča Stonesa nudi ne toliko zbog njih samih jer su oni po običaju - izvanredno uradili svoj posao”, već zbog mogućnosti da na idealnom fonu otčitamo šta se desilo sa onima čiji je zanat da Stonese tumače i na koji način će kritika danas odgovoriti па zagonetku. Steel Wheels, veli Sfinga, ili Knjiga ponovljenog zakona. Vfatimo li se, dakie, u rane sedamdesete, lako je prepoznati vrijeme u kojem su se Stonesi uspostavili kao žanr: kada su nakon sopstvene diskografske kuće i logoa, dobili i prvi album jednodušno sasjećen od kritike, a neđugo potom i sopstveni remake, bilo je kristalno jasno da je modernistički, novatorski zanos šezdesetih bespovratno prošao sa njima samima, da su Stonesi (dakle- žanr) postal! state of art, a Aerosmith kalif namjesto kalifa. Hoćemo reći da ne bi moglo biti govora o Stonesima kao žanru da ih nsu, kao takve, potvrdili drugi koji su u žanru počeli da djeluju, a Aersmith su to dotjerali do savršenstva. Dok su se britanski bandovi pozivali na njihov R+B klupski prosede, pokušavajući da obnove „neposrednost” i „izvornost” recimo „Aftermatha”, dobivši rezultate iste vrijednosti, možda, ali izvan žanra, amerikanci na čelu s Aerosmithom su se dograbili ključnog žanrovskog ostvarenja, ploće „It's Only Rock’n’roll”, prihvatvši njenu filosofiju (iz naslova), transponovavši muziku, bez problema, u izvomo cirkuski oblik - HM i do groteska unaprijedivši ideju samog Cirkusa (sa omota): predstava koja ukljućuje kraljeve i bijednike, cirkusante i mudrac.e zbijene u isti show možda je vrhunac dostigla u postu „Rag Doll”, kojim su se Aerosmith. prošle godine, vratili, i u kojera je sličnost dueta Stephen Tyler/Joe Perry s Glimmer Twins veća no ikad. Pošto su Stones ipak britanski band sa svom dozom ironije preraa monumentalnosti koju to povlači, oni sit, logično, ovako uobličenu varijantu sopstvenog žanra prepustili onima koji to ood njih rade bolje, zaokružili period duplora ploćom kao što su ga i počeli, ovaj put živirri, neopravdano potcijenjenim albumom „Love You Live”, ostavivši pritom jednu od svojih najneobičnijih i najboljih ploča, „Black And Blue” da čami na ivici zaborava i skoro ingeniozno redefmisali žanr s djelom koje je doista otkrilo novoobnovljeno i zrelo lice grupe - „Some Girls”. Steel Wheels, dakle, ne doziva uzalud svog velikog prethodnika upravo u trenutku kada se vise no ikad govori o raspadu grupe i kada je bilo potrebno obnoviti srž Rolling Stonesa. Zato i nije bilo moguće uraditi samo „Some Girls” ukrštenu sa zahtjevima trenutka, kao što su to činili tokom osamdesetih, nego nju, njen lik i zvuk iskoristiti kao metaforu za preporađanje i duboko posegnuti u sopstvenu istoriju (koja je, za Stonese, očigledno nepresušan izvor) ne bi li se prepproda stvarno i domogli. Tako nekako ploča i teće: nakon što omot (na kome su se glave, lica sa omota „Some Girls” zarotirala i prometnula u čelićne točkove) i „Sad, Sad, Sad” prizvu 1979. godinu, moćni prekidajući riff u „Heart For Sale” je direktna posveta Joe Perryju, a pjesma sama prvoj žanrovski uoblićenoj ploči grupe, „Exile On The Main Street”, „Blinded By Love” baladama sa, recimo, „Goats Head Soup", dok „Break The Spell” asocira jednako i na Richardsovu vczu s Tom Waitsom i na pomaknulo shvalanjc bluesa samih Stonesa.

Na drugoj strani ploče i drugoj strani grupe nalaze se dvije konstante, od kojih jejedna iskorištena kao transfuziona igla kojomje Stonesima obnovljena krv. Prva je redovna pjesma koju pjeva Richards, ovog pua „Can’t Be Seen” u najboljoj tradiciji „Before They Make Me Run”, a druga „pokušaj da se neki od starih motiya propuste kroz aktuelnije ili ponovo aktuelizovane žanrove”, što Burlakov primjećuje kao žanrovsku odrednicu još onda i s čijim se stavom - ako „Miss You” shvatimo kao odgovor na disco, a Undercover Of The Night” na hip-hop bespogovomo slažemo i za njim ponavljamo da je u pitanju „spremnost klasika da sopstveni prosede ukrste sa zvukom vremena”. Radi se, dakako, o pjesmi „Continental Drift”, prvoj koja ne odgovara na cmi uticaj nego na prodor etničkih muzika, i o žanrovskom izuzetku. Na njoj Stonesi prvi put u osamedejetim posežu za sopstvenim eksperimentalnim periodom, što je mnogostruko značajno. Prvo, po principu ~na gorku ranu - gorak lij ek” pokazuje dubinu pada grupe nakon „Dirty Work”, što j e, opet, nebitno u poređnju s činjenicom da su uz pomoć muzičara koji su sarađivali sa pokretačkim duhom Stonesa, Brianom Jonesom u radu na njegovom solo albumu, pni ostvarili pjesmu koja dostiže ili nadvisuje sve dosad učinjeno, pa čak i njihovo remek djelo „Let It Bleed”. Drugo, fakat da „Continental Drift” na momente reciklira pjesmu „Indiscipline” s povratničkog, jednako etnički utemeljenpg albuma KLng Crimson, govori da se sa žanrom nešto ozbiljno zbiva, a kroz to i da je promjena koja se dugo oćekuje, na dverima, Budući da je i sam teoretičar na čijoj smo se žanrvskoj teoriji provezli krof Stonese i kroz osamdesete (pa je „činjenica da retko koji cmac u „Ritmu” može da dobije manje od tri zvezdice” zajsta . esprit du temps), Nebojša Pajkić, još godinu dana ranije, 1980,, recenzirajući Joe Eiyja, priznao da je njegov eliotovski ukus (čiji je credo „Žanrovi se ne smiju miješati!” izrekao postmodemi guru Jacques Derrida) bio ozbiljno uzdrman, očiglednoje da su čelični točkovi raznijeli teoriju žanra i da je doba novog čitanja: očigledno je, naime, da se jedna opčinjavajuća i porobljavajuća igra bliži svom kraju i da se u dubini bića budi silna i glasna. Uostalom, u „continental Drift”, Jagger pjeva o ljubavi koja dolazi brzinom svjetlosti, a znamo odavna: Die Liebe ist die grösste Kraft, die alles schafft. Da bismo dovršili zapoćeto, prihvatićemo se još jeduog retro-citata: godine 1979, Branko je Vukojević recenzirao posljednju ploču najveće rock grupe koju je svijet imao, „In Through The Out Door” i zaključio tekst pon-kom upućenom Stephenu Iznogud Tyleru. Kakoje, mislimo, bjelodano da je on tada mnogo prilježniji pažnju obraćao na „Beggars Banquet” nego li na. recimo, „Houses Of The Holy”, ploči čiji će uticaj pripasti kraju vijeka i, nadamo se, neće biti kardinalan, pomenutu éemo poruku vratiti u njoj priroden kon tekst: Roll over Van Halen and tell Aerosmith the news: Stones got a new five-stars LP. *** ★ *

Neven Ćulibrk