РТВ Теорија и пракса

razrađeno istraživanje načina na koji djeca upotrebljavaju masovne medije, јег ti podaci odavno pobuđuju šire rasprave. Mekobi (Maccoby) je zaključio da povećane frustracije djece iz srednjih klasa povećavaju stepen gledanja televizijskih programa. Drugi autori nalaze đa varijacije u upotrebi različitih vrsta sadržaja medija zavise od čvrstine veze recipijenta sa grupama vršnjaka i sa porodičnom sredinom. U vezi sa ovim vrlo je podsticajno Kvejlovo podsjećanje na zaključke o stripu i djeci do kojih su došli Volf (Wolf) i Fiske (Fieske). Stripovi za malu djecu u osnovi imaju tri funkcije: da im obezbijede „bajku o Alisi u zemlji čuda”, da im ponude nepobjedivog junaka za identifikaciju, i najzad da im daju neke informacije o stvarnom životu i svijetu. Svaka od ovih funkcija stripa odgovara dostignutom stepenu razvoja dječje ličnosti i povezana je sa posebnim potrebama tog razvoja Pri tom postoji veza između porodične podloge i velike upotrebe slikovnih medija, među kojima se posebno ističe čežnja određenog tipa djece da „pobjegne” iz represivne porodične sređine uz pomoć identikacije sa sadržajima u kojima se javlja neki „agresivni heroj”. I treča grupa studija daje podatke o izvorima i posledicama zadovoljstva koje auditorij traži u medijima. Onaj dio publike koji manje participira u kulturnim i društvenim aktivnostima osjeća veću tjeskobu koja ga vodi posmatranju sadržaja fantazije i vanstvarnog života. Poznati teoretičari masa Kac i Lazarsfeld su isto tako pokazali da je „visoka izloženost popularnim fikcijaraa u vezi sa subjektivnim osjećanjem depresije i niskim stepenom uključenosti u društvenu sredinu” (90) jer sadržaj medija kao popularna fikcija služi potrebama koje su u vezi sa potkulturom grupa nižeg statusa, sa manjim stepenom opšte aktivnosti i sa elementima tjeskobe u samoj ličnosti. „Metod koristi i zadovoljstva" hoće da ukaže na činjenicu da Ijudi pristupaju masovnim medijima sa svojim

potrebama, i da u tom pristupu ispoljavaju izvjesna očekivanja i zadovoljstva kojima teže; ali i da te potrebe nastaju u samoj ličnosti koliko i u širem društvenom kontekstu, radi čega je u svakom istraživanju neophodno voditi računa o potrebama publike. Zadovoljstva koja su u centm ovog pristupa, preraa tome, uključuju: olakšanje tjeskobe, usamljenosti, neprekidne napetosti ili ličnih nevolja; davanje podrške, sigurnosti i samopouzdanja, potporaaganje društvene interakcije; obezbeđivanje ritualnog izvođenja dnevnih aktivnosti koje svakom danu daju izvjesnu posebnost; uspostavljanje raspoloženja i podržavanje porodične sredine; te najzad obezbeđivanje puteva eskampizma obično u pravcu svijeta fantazije, itd. Na kraju, uz knjigu Sociologija masovnih komunikacija mogli bismo ponoviti Vujaklijin moto: ~Za one koji ne znaju da se obavijeste, a za one koji znaju da se podsjete”. Kvejlov pregled raznih teorija ima prvenstveno takav smisao. Sem toga, veoma iscrpna bibliografija i njena dopuna, uz predgovor jugoslovenskom izdanju, još više upotpunjuju sliku o mnoštvu teorija i socioloških orijentacija na pođručju društvenog komuniciranja. Priređivač i prevodilac ovog djela Miroljub Radojković je uložio dosta napora oko inicranja, prevoda i publikovanja Kvejlove Sociologije masovnih komunikacija, Njegova je zasluga što je uspio da obezbijedi predgovor samog autora. Taj predgovor, iako kratak, u izvjesnom smislu je jednako važan kao i čitava knjiga, јег pokazuje da je nemogućno stvoriti zaključke jednom zasvagda, več da oni podliježu neprekidnim valorizacijama. Međutim, ozbiljan nedostatak knjige jeste taj što ne sadrži čak ni uzgredne napomene o piscu. Ovo je prva knjiga savremene inostrane sociologije masovnog komuniciranja koju jugoslovenski izdavači prevode i publikuju, te bi osnovni red bio da izabranog autora predstave našoj čitalačkoj publici.

206