РТВ Теорија и пракса

socijalno-psihološkog, persuazivnog (nagovaračkog) pristupa u istraživanju masovnih medija. Nevil Džajavira (Neville Jayaweera), zadužen za elektronske medije u Svetskom udruženju za hriščansko komuniciranje, sa sedištem u Londonu, govorio je o problemima komunikacione strategije u društvima u razvoju. Pošto je poreklom iz Šri Lanke, prvenstveno je imao u vidu modele društava u Aziji. Prema izlaganju Džajavire, velike teškoće za utvrđivanje komunikacione strategije u takvim društvima predstavlja opšta zaostalost koja se manifestuje malim nacionalnim bogatstvom po stanovniku, koncentracijom populacije u ruralnim oblastima, tehničkim ograničenjima kao što je mali broj i visoka cena prijemnika, nepismenošću, nametanjem tuđih političkih i kulturnih modela. Na primeru Šri Lanke izneti su i neki podaci. Tamo 80% stanovnika živi u selima, industrija stvara svega 13% nacionalnog dohotka, tek polovina odraslih stanovnika svakodnevno je u kontaktu sa nekim od mass media, cena jednog prijemnika iznosi gotovo čitavu platu prosečnog radnika, itd. Profesor Monsurov (Monsurov), sa Instituta za društvena istraživanja Sovjetske akademije nauka u Moskvi, govorio je o komulativnosti uloga recipijenata različitih medija. Istraživanje, čije je rezultate izneo, pokazalo je da kao i u drugim razvijenim zemljama, pojedinci koji su više izloženi delovanju jednog medija više prate i druge. Utvrđeni su neki korelacioni parovi, kao: oni koji čitaju knjige rado posećuju bioskop, posetioci pozorišta prate više listova i magazina, i slično. Dok se ovi rezultati nalaze u skladu sa istraživanjima i podacima dobijenim u kapitalističkim, razvijenim zemljama, prilikom utvrđivanja redosleda medija upotrebljenih za sticanje prve informacije, slika je u SSSR-u drugačija. Ako je u pitanju politička komunikacija, prema izveštaju Monsurova, prvi izvor informacija je štampa, pa zatim radio. Autor nije objasnio da li je ovo posledica eventualne tehničke zaostalosti, po brzini poznatog medija kao što je radio, ili posledica različitih uloga namenjenih ovim medijima u sistemu javnog informisanja Sovjetskog Saveza. Ako je u pitanju kulturna komunikacija, na prvom mestu kao izvor informacija je televizija, a odmah za njom interpersonalno komuniciranje! Mada je i ovaj podatak veoma zanimljiv, sociološko objašnjenje prezentiranih podataka nije bilo dato.

223