РТВ Теорија и пракса

difuzije informacije. Propaganda se podešava ne samo prema „potrebama” propagandnih recipijenata, nego i prema njihovoj dobi, obrazovanju, socijalnim determinantama, mjestu u društvenoj organizaciji rada, itd. Da bi bila uspješna ona mora obuhvatiti elemente kao što su: primamijivanje mišijenja političkih potrošača, izazivanje interesa i žeija, stimulisanje djelovanja, pretvaranje poruka u riječi, jezik i simbole i njihovo ponavljanje. Smatra se da su motivi koji su vezani za ekonomsku sigurnost (treba se samo prisjetiti nacističke propagande koja je istovremeno bila dosta uspješna kod antagonističkih klasa), ugled, isticanje večeg socijainog statusa, snažna osnova prijemčivosti propagandne informacije U tom su manipuiacijskom pogledu propagandna tehnika i postupci (pozitivni i negativni stereotipi, tehnike identifikacije i projekcije) dovoljno razvijeni da se čovjekovi motivi, njegovi politički i kulturni interesi, njegovi ijudski senzibiliteti, iskoriste u političke svrhe. Suština propagande kao sistema političkih ideja kojima se želi indoktrinirati, proizlazi iz klasnog načina društvene proizvodnje. Jer, bez obzira na razlike u metodama pa i oblicima i tehnikama difuzije propagandnih sadržaja, suština propagandne djelatnosti je ista: to je klasno producirana i posredovana politička djelatnost koja opravdava postoječi politički poredak. Širenje propagande uvijek je vezano za klasu i njenu takozvanu poiitičku avangardu. Svaka klasa želi da proširi svoju ideologiu, poiitičke poglede, svoje kulturne i moralne norme na društvene grupe (a i društvo u cjelini) i u tom se procesu difuzije jedne koncepcije služi različitim sredstvima. Disperzija njenih poiitičkih informacija zavisi od njene klasne pozicije, moči i organizovanosti. l4 Propaganda je uvijek klasno determinirana, mada postoje i propagandne djelatnosti koje svoju ideološku retoriku prikazuju kao „nadklasnu” i „neklasnu”, kao nešto što je bitno za sve političke grupe. To samo po sebi govori da su mistifikacija i politička mitologizacija veoma značajne u neracionalnom postupku širenja ideoloških vrijednosti i ideja. Na takav konzervativizam propagande upozoravaju Adorno i Horkhajmer (Horkheimer) pišući: „Propaganda za mijenjanje svijeta, kakva besmis.enost Propaganda pretvara jczik u instrument, polugu, stroj Propaganda fiksira sustav Ijudi, kakav su poprimili zbog

Propaganda vladajuće klase je veoma snažna tamo gdje nije razvijena klasna svtjest i organizovanost radničke klase O primjerima u SAD piše Majk! Harington, Druga Amertka, Beograd, „Prosveta", 1965, str, 15- 14

28