РТВ Теорија и пракса

svijest o njima, suštinske Ijudske potrebe prevede u stvame ciljeve i vrijednosti - u dmštvenu praksu. Sa stanovišta marksističke komrmikologije, postavljeni problem odnosi se prvenstveno na društvenu uslovljenost predstavljanja, mišljenja i društvenog saobraćanja. Naime, cjelokupna dosadašnja Ijudska istorija pokazuje da komuniciranje predstavlja izraz cjeline dmštvenih odnosa u kojima stvama i lična značenja predmeta formiraju kontekst međusobnog saobraćanja, koji tvori vezu između Ijudi i stvari i njihovih međusobnih odnosa, i na osnovu čega se, zavisno od karaktera dmštvene stmkture, komuniciranje može ispoljiti 1. kao autoritamo i represivno, usmjereno na usklađivanje svijesti s postojećim i 2. kao emancipatorsko, odnosno kao mogućnost za prevazilaženje postojećih realnih odnosa. Na izmaku vijeka u kome je bogatstvo oblika komuniciranja provociralo brojna teorijska promišljanja ovog fenomena, većina zaključaka još je na nivou kritičke analize prvopomenute funkcije koja se identifikuje s masovnim komuniciranjem, pri čemu se masovnost obavezno negativno vrednuje. Tehničke mogućnosti reprodukcije i difuzije raznovrsnih sadržaja, dostupnost tih sadržaja najširem kmgu primalaca i efekti djelovanja masovnih medija na Ijudsko iskustvo definišu se, počevši od Horkhajmera (Мах Horkheimer) i Adorna (Theodor Adomo) do Encensbergera (Hans Magnus Enzensberger) kao naročita vrsta „kultume industrije" i „industrije svijesti". Pri tome se nedovoljno uvažava činjenica da proizvodnja masovnih medija, kao i svaka dmga produkcija, zavisi prvenstveno od razvoja dmštvenih proizvodnih odnosa, ali i to da sami mediji predstavljaju proizvodni faktor, jer omogućavaju novu proizvodnju. Masovni mediji, zapravo, mijenjaju organizaciju materijalne osnove, a izmijenjena organizacija proizvodnje utiče, opet, na društveno ponašanje medija. Teorijski sporovi oko karaktera medijske produkcije ne mogu se, stoga, temeljiti samo na pretpostavkama o pogubnim posljedicama tehnifikacije i industrijalizacije komuniciranja, već je u analizu neophodno uključiti i

8