Српски књижевни гласник

ЗАКОН ПРОПОРЦИЈЕ У ИСТОРИЈИ. (3) 7,

Пошто је раније моћније, то све раније добива и троши више од опште снаге, која је одређене, ограничене количине; по томе све доцније добива све мање од опште снаге, те је све слабије.

Пошто је природа највећи део своје снаге утрошила на стварање пеорганског света, мање на стварање органског света, то је за човека, за његову историју и цивилизацију остао најмањи део од опште снаге земљине, те човека и његову цивилизацију природа држи само сувишком све своје снаге. И као што човечанство живи само од сувишка енергије земљиног живота, тако је исто и човеков пеихички живот само сувишак енергије његова физичког живота; човек је луксуз природе, мишљење је луксуз човеков.

Највећи део своје енаге троше и поједини људи и народи на своје одржање, на физички живот, у што се троши и највећи део мождане и нервне снаге; све остале више функције мозга — посматрање, мишљење и тд. п код самог човека само су споредни, луксузни послови мозга, те су и развијене у врло слабој мери код појединог човека, и сразмерно код врло мало људи, пошто за њих остаје најмањи део од све мождане и нервне снаге.

Тако и сваки народ троши највећи део све своје снаге на евоје одржање, на свој физички, чулни живот; отуда се само они народи дижу до историје, само они имају вредности за човечанство и за његов прогрес, којима. остаје сувишак енергије за виши, историјски живот; народи који троше сву своју енагу у физичком, чул