Српски технички лист — додатак

Бодина ХШ. |РЕ – И ои

јер докле на сливу В нема слабијих падова од 1: 335, дотле на сливу А већи део канала има пад 1: 1500.

Тај пример јасно казује, колико се греши, кад се одсеком рачуна количина воде која се у канале слива, или кад се она рачуна по неоправданим обрасцима од Ветк|-а или Вих-а.

Из бројева о количини воде види се да на дименсије канала једино утиче количина метеорске воде, јер она може бити 100 и 150 пута већа од количине оне, тако назване нечисте воде, која се заједно са екскрементима редовно каналима одводи.

Па при свем том, та тако мала количина воде може знатно да поскупи каналисање једне вароши.

Такав је случај баш код нас у Београду.

Кад се не бисмо морали обазирати на ту тако малу количину воде, или тачније речено, кад не би било онако строгог мишљења нашег санитетског савета, које је несравњено више строго него ли мишљење пруског санитетског савета, (а са осталима да га и не упоређујемо), кад дакле не би било таквог мишљења, онда би се Београд посигурно могао каналисати са 209/) јефтиније него ли сад, кад постоји онако мишљење савета.

То за Београд не би била мала уштеда, јер би се тиме, само на грађењу, уштедило скоро два милиона динара, а осим тога би се редовно сваке године уштедели издаци од више десетина хиљада динара.

Али ако та забрана остане, онда она незнатна количина воде од ! "ја, односно 0,5 "ул, даје доста посла савесним пројектантима.

Да би се трошкови за грађење канала умањили, сваки ће пројектант тежити, да што већи део метеорске воде одведе што пре у најближу реку и тиме да за остали део канала добије што мањи пресек.

То се одвођење врши кроз тако назване испусте.

(С тога су испусти важан саставни део каналисања какве тароши; јер у колико их буде више и у колико се они смишљено распореде, у толико ће бити мањи и трошкови за грађење и трошкови за експлоатисање канала.

Први услов за Функционисање тих испуста јесте јачина разређености нечисте воде.

Та се разређеност постизава метеорском водом, која се сматра да је чиста.

Дужност би била нашег санитета да утврди величину или степен те разређености.

Рад УДРУЖЕЊА

СТРАНА 27

С тога ћу вам о томе учинити само кратке напомене.

Прво је, што при одређивању и тога степена разређености треба имати на уму то, да се-ни он не узима одсеком, тј. подједнако за све делове вароши.

За испусте, кроз које ће поглавито одилазити вода из јако насељених крајева, мора бити степен разређености већи, а за оне испусте, који ће одводити воду са мање насељених површина, где су паркови итд. може степен разређености бити мањи.

Исто тако, за оне испусте, који се изливају у реку још у домашају варошком, треба да је степен разређености јачи од оних који се изливају на крају вароши.

За тим треба имати на уму и то, да је прва вода и од кише сразмерно доста нечиста и према томе да се она не може узети у обзир при одређивању степена разређености.

Тај степен представља однос између запремине нечисте воде наспрам запремине оне метеорске воде, која се може сматрати као чиста.

Тако нпр., за Келн је рачуната разређеност 2,2 до 3,5 пута, то значи, кад чиста метеорска вода на извесном месту буде 2,2 до 3,5 пута већа од количине нечисте воде, онда се може допустити, да вишак воде почне отицати кроз испуст. За Беч, за Визбаден и за Франкфурт рачуната је четворогуба разре-

· ђеност; за Кенигсберг 4,5 пута; за Кемниц о

пута; за Берлин 6,4 пута; за Минхен 5 до 7 пута итд.

За Београд су Линдли и остали експерти нашли, да ће бити довољна петогуба разређеност. Ја налазим, да би за Београд, ако постоји бојазан, коју санитет истиче, требало са савске стране рачунати на сваки литар нечисте воде 3 до 5 литара метеорске воде, те да испусти могу ступити у дејство; а са дунавске стране, на сваки литар нечисте воде по 2,5 до 4 литра метеорске воде.

Кад би отпала бојазан санитета, онда би се могли канали и непосредно, најкраћим путем изливати у Саву и у Дунав, што би најјеФтиније било.

Према количини метеорске воде од 2,5 односно 5 литара на | литар нечисте воде, дошло би за јако насељене крајеве, где сам предложио да се рачуна по 1 "ја нечисте. воде, такође 2,5 до 5 литара метеорске воде