СРЂ

734

СРЂ. — SRĐ.

„tardi si costituisce il cristallo" 1 (u kojem se pojavljuju prve geometrične crte sistematično uređene u tački gdje kasnije postaje kristal). Razna slabija središta sile, koja su se još u predkristalinskom stadiju u materiji pojavila, budu apsorbisana od jednog središta, koje vlada i upravlja ondulatornim gibanjem materije. Sada se stoprv događa daljno diferencovanje materije u dvije primitivne supstance u protolitoplasmu i deuterolitoplasmu, koje se optički razlikuju. Pojave života opažamo tu, kada i pretkristalinskom stadiju petroplasma postaje, koja se dalje diferencuje; pojave jednog života vidimo jošter i tu da između te dvije primitivne supstance, naime protolitoplasme i deuterolitoplasme, koje Schron uspoređuje sa nukleinom i paranukleinom 2 , postoji jedan antagonizam. Ovaj pravi kristal i ostaje u njemu latentan a prikazuje se samo u borbi za opstanak koliko i u patološkim procesima, kojim su kristali, kao i sve što živi, podvrgnuti. Na temelju toga dade nam Schron ovu definiciju života, naime: Antagonizam dviju primitivnih supstanaca težnjom da naprave individuum. U ovom je slučaju individuum kristal. Iz svega proizlazi da kristal ima svoju strukturnu evoluciju, jer tijekom razvitka usavršuje, sve do svojeg postanka, svoju teksturu isto, što opažamo i kod bilinskih i živinskih tkiva (Ge\vebe). Petnaest raznih patoloških procesa opiše Schron na kristalima, kao traumatičnu upalu, hiperplasiju 3 , liipertrofiju, nekrozu, malaciju i t. d. i t. d. a mnogi još pako od ovih patoloških procesa sliče skoro sasvim onim od kojih budu obično kosti spopadnute. Schron još kod kristala prirođene bolesti razlikuje od dobijenih. Kristal ima dakle, kao i svako živuće biće, svoju patologiju.

1 Schron: Le due conferenze dimostrative ecc. ecc. fatte a Napoli nel 1900 (Estratto dagli atti del congresso.) 2 Nuklein je jedna od najglavnijih sastavina stanične jezgre (Zellkern) i odgovara hromatinu. Supstanca jezgre (Linin) ima oblik jedne guste mrežice, u kojoj se nalaze mala tjelašca (nucleoli), koja se također sastoje iz jedne hromatične supstance ali kemički reagisaju kao paranuklein. 3 Jedno se tkivo (Gewebe) može povećati, ako se pojedini elementi (cnlula, niti i t. d.), iz kojih ono sastoji, povećaju i to se nazivlje hipertrofljom; ili tom povećanju može biti uzrok da su se pojedini elementi umnožili a to se nazivlje hiperplazijom.