СРЂ

ŽIVI LI KRISTAL ?

735

Ali što još karakterizuje jedno živuće biće, to je njegova borba za život. Ako se dva mlada kristala, raznog porijetla, za vrijeme svojeg razvitka susretnu, jedan od njih izgubi najprije svoj pigmenat radi hromatične autohtone metamorfoze 1 a zatim mu bude plasma njegovih petroblasta od drugoga progutana. Kao obrana tog kristala koji nestaje pojave se primitivni vibratorni valovi protolitoplasme; 2 ali i to brzo iščezne i ostanu samo za kratko vrijeme dva, tri v'ala apsorbisanog kristala; u nastajnom času nestane i to. U ovom procesu opažamo regresivne faze. — Ali osim ove pojave poznajemo i naravnu smrt kristala, to jest njegovo fosilno stanje. Kada vitalnost, to jest endokristalinski valovi, budu malo po malo utišani, nestaju također i perikristalinski valovi i pojavljuju se samo kao ravne paralelne crte. Uglovi kristala bivaju otupljeni; on pogiba i ostaje u svom fosilnom stanju. Schron opiše još razna gibanja kristala kao ri. pr. oscilatorno, siično Brownovu molekularnom gibanju 3 , propulsivno, retropulsivno, rotatorno 4 i t. d.; pa i sama materija iz koje nastaje kristal pokazuje ondulatorno gibanje. Gibanje kristala kao i ono materije proizvodi toplinu, što je uzrokom perikristalinskih valova. Pojavi života kod petroplasme su još time karakterizovani da u unutrašnjosti plasrne valovi nastaju, koji se endokristalinskim nazivlju. Ove valovite vibracije su uzrokom da se petroplasma razdijeli u protolitoplasmu i u deuterolitoplasmu. Tri znatna momenta opazili smo u pretkristalinskom stadiju naime postanak jedne plasme, diferencovanje celula i pojava središta sile. U pretkristalinskom stadiju nalazimo jednu ne-

1 Autohton znaoi nešto što je postalo iz sebe samoga. Pod hromatienom autohtonom metamorfozom razumijeva se postepeno bojadisanje (žuto, crvenkasto-smeđe, tamno-smeđe, crno) jedne supstance, koja je iz početka bez boje, uslijed promjene bjelančevine (Eiweiss), koja se nalazi u dotičnoj supstanci. 2 Deuterolitoplasma je pasivan u borbi za opstanak. 3 Brownovo molekularno gibanje je jedno oscilatorno, titrajuće gibanje sitnih mrvica u jednoj tekućini. To gibanje nije aktivno. 4 Rotatorno ili oko jedne idealne akse ali transversalne, ili rotatorno oko jedne akse longitudinalne.