Топола

tione. b) stvorac, stvoritelj, deus mundi artifex; preneseno, začetnik, začetnica, indocta consuetudo tam est artifex suavitatis; * crudele artificis scelus; iron. (Ter.) artificem probum! lijepa mi majstora! -• artifex, icis, adj. vješt, umiješ an, prikladan, homines talis negotii artifices; artifices ad corrumpendum judicium esse; (Just.) artifex in seria et jocos; hoc in oratore Latino primum mihi videtur apparuisse artifex, ut ita dicam, stilus; 15 boves umjetno izrađeni; * artifex equus izučen, dotjeran. artificiose, adv. [artificiosus] umj etno, umjetnički, dicere, facere, efficere, digerere aliquid, artificiosus, adj. s kotwg. i sup. [artificium] 1) umjetan, umj etnički, ipsius mundi natura non artificiosa solum, sed plane artifex; quodsi artificiosum est (ako tomu treba umjetnosti) intellegere, quae sunt ex arte scripta, multo est artificiosius ipsum scribere ex arte. 2. umjetno izrađen, umj et an, umiješan, opus, res; također po pravili m a umjetn o s t i, umj etnički genera divinandi artificiosa non naturalia. artificium, ii, n. [artifex] 1) radnja onoga, koji je artifex; obrt, umj etnosi kao vrelo tečevine, artificium tenue et leve, ancillare; operum atque artificiorum initia tradere zanata i umjetnosti, Caes. 2) teorija, eloquentia non nata est ex artificio, sed artificium ex eloquentia. 3. umijeća, vještina, opus singulari opere artiflcioque confectum. 4) hitrina, osobito u zlu smislu, pletka, varka, opus est non solum ingenio, verum etiam artificio ; vincere artificio. 5) melon, umjetnina, artificii cupidum; opera atque artificia (rukotvorine i umjetnine), signa, tabulae pictae, Graecos homines nimiopere delectant. arto, 1. [artus] -}- * pritegnuti, pritezati ; trop. stegnuti, ograničiti, in praemiis, in honoribus omnia artata, Liv. artSl&gSnus, i, m. [dpToldyajior] pita (krušna). 1. artus, adj. s komp. i sup. [«pw] 1) po prostoru a) stegnut, zgusnut, gust, tijesan, čvrst (oppos. laxus) * catena, * frenum; * toga; u prilici, artiores laquei, artissimum societatis vinculum, b) uzak, gust, zbijen, (oppos. latus, sravni angustus, densus, spissus), loca; artiores silvae; vallis, via, semita; coit deinde murus ex utraque parte in artiorem velut cuneum; -J- aditus, os specus; nimis arta convivia, gdje se odviše na tijesno sjedi; * artum theatrum dupkom puno, * turba; f artissimae tenebrae; * fruticetum gustdlist; supst. artum, i. n. tjesnac, tijesan prostor, in artum compulsi; f pugna in arto; •j- montes paulatim in artius coeunt; -j- qua in artissimum cogitur regio; * nec desilies imi-

tator in artum. 2) trop. a) tvrd, čvrst, -{artus, artior, artissimus somnus; f arta familiaritate aliquem complecti; * propinquitas, b) stiješnjen, * animus brigama; malen, neznatan, stegnvjt, ograničen, commeatus. T annona arta, artior, artissima; -j- artiora tempora somni quam noctis; supst. in arto esse commeatum; * alicui spem ponere in arto; -j-nobis in arto et inglorius labor, c) u škripcu; u nevolji, * -J- res; (Liv.) cum in arto res esset kad bijaše u škripcu. 2. artus, us, m. (Iđasično samo plur. Plaut. pl. artua) pregib ao, zglob, zglavak dolor artuum ; omnibus artubus contremisco; * magni membrorum artus-; * = membra; u prilici, nervi atque artus sapientiae, arula, a e,/, [dem. od ara] oltar i 6. arundifer, fera, ferum, adj. [arundo i fero] irskonosan, trskom ovjenean, Ov. arundinetum, i, n. rit, tršoak, Suet. arundineus, adj. [arundo] trščan, od trske, canales; silva; carmen pastirska pjesma. * arundinosus, adj. [arundo] trščan, rogozan, Cat. arundo, starije harundo, luis, f. 1) trska, trstika, rit, insulae herbidae arundine et junco. Plin. ep.; aper ulvis et arundine pinguis, Hor.; casae ex arundine textae; inornatos redimitus arundine crines, Ov. 2) od trske stvari: a) * f svirala, arundine; modulari; agrestem tenui meditabor arundine Musam; quem Tritoniaca Latous arundine victum affecit poena, b) * ■vijenac od rogoza (na glavi Prijapu kao strašilo za ptice) c) * trskovao na što se udica veže), dum captat arundine pisces, d) * drždlje od str j elice, quod fugit obtusura est et habet sub arundine plumbum, Ov.; pak odatle i strijeia, strjelica, inque cor humata percussit arundine Ditem, Ov.; haeret lateri letalis arundo Verg. e) brdo tkalačko, tela jugo vincta est, stamen secernit arundo, Ov. f. -f * equitare jahati na trskovou (kao na konju), in arundine longa, Hor. g) * batina. h) -]- šipilo (Schiene) (kirurgioko). Arupinus, adj. [Arupium, Ariipij,grad u Iliriku] arupij ski, Tib. Arverni, orum, m. Arverni, galski narod u Akvitaniji, danas Auvergne. arvina, ae,/. salo, pr etil ina uopće, Verg. arvus, adj. [aro] (rijetko) drači, ager njiva, oranica; supst. arvum, i, n, oranica, metan. pabulo pecoris magis quam arvo (za žitom) studere, Sali., * uopće polje, poljana, kraj, i pašnjak, en quali jaceamus in arvo, Ov.; Siculisne resideret arvis, Verg.; arva Neptunia = more; jamque arma tenebant (angues), obala, već su stigle na brijeg.

112

artifex—arvus