Топола

18

Pre Karadjordjeve vladavine nije bilo u Srbiii u sto sela jedne škole. I na prosvjetnom polju dospio je Karadjordje da svoj narod podigne tako, da je u doba njegove vladavine otvoreno mnogo osnovnih škola pa čak i jedna Velika Škola u Beogradu.

Za osnovne škole doveo je spremne učitelje prečane te u svakom okrugu, u svim varošima i većim mjestima, postojaia je barem po jedna škola a iz tih škola prelazili su djaci u beogradsku Veliku Školu, koju je polazilo preko sedamdeset velikoškolaca a u kojoj se kao glavni predmeti predavali: istorija, geografija, račun, njemački jezik, statistika, stilistika, državno i narodno pravo, moralne pouke i t. d. Za ove nauke bilo je vanredno sposobnih profesora a mcdju tim profesorima spominju se, uz ostale, Vukov preteča veliki Dositej Obradović i u vascijelom srpstvu svojedobno pripoznati najučeniji Srbin Ivan Jugović. Medju učenicima pak te Velike Škole nalazimo Karadjordjeva sina Aleksija, oca srpske književnosti Vuka Stef. Karadžića i Lazu Andrijevića (Bata-Laku).

Na crkvenom polju takodjer je Karadjordje učinio mnogo. Prije svega je na zauzimanje Dositeja Obradovića osnovao godine 1810. u Beogradu bogoslovuu i na istu za profesora pozvao poznatog propovjednika i učenog bogoslova Vičentija Rakića. Podizao je nove a opravljao stare bogomolje i snabdjevao ih nuždnim potrebama. U svojoj topolivnici u Beogradu dao je salijevati zvona i njima darivao mnoge crkve. Vladike su od naroda pobirale dimnicu, po 12 para od kuće, a kad vladiČanstvom obiiaze, gdje noče, po 5 groša davano im je za svećenje vodice. Od sveštenstva uzimale su vladike po četiri pare na kuću a za šindjeliju plaćali su sveštenici vladikama sto groša. Manastiri su takodjer vladikama davali godišnju potporu. Mirsko sveštenstvo imalo je od epatrahilja ove prihode: za bir 15 oka hrane po glavi, za vjenčanje 2 groša, za veliko opijelo 5 groša, za malo opijelo 1 groš; znamenje, vodica i molitva po 10 para a krsna vodica 20 para. 0 manastirskom imetku staralo se je đa se ne harči.