Филателиста

10

poštanskih pošiljaka koje su upućivane iz okolnih zemalja prema Bosni i Hercegovini u periodu rada “konzularne pošte” - između 1850. i 1860. godine. Da li je kod preuzimanja pošiljaka za BiH u pograničnim austrijskim poštama odnosno do uručivanja primaocima u BiH stavljana kakva poštanska oznaka na sam poštanski objekat ili je pošta zavođena u knjige konzulata? Da li je primalac dobijao ili potpisivao kakav papi!? Sva ta pitanju očekuju odgovore koji jednoga dana moraju biti dati.

Nastavljamo sa opisom pisma karakterističnog kao tip austrijske “konzularne pošte“ iz BiH.

Oznake o izvršenoj dezinfekciji u pograničnom austrijskom karantinu, ako ih ima na pismu su još jedan pouzdan dokaz da je pismo došlo sa “turske” strane. U vezi sa karantinskim oznakama daćemo sledeće napomene:

Do 1862-1863. godine gotovo sva pisma koja su iz Bosne preneta u Austriju prema Severu podvrgnuta su dezinfekciji. Zdravstvene prilike na osmanlijskoj strani su to zahtevale, pri čemu ima i izuzetaka;

Na prelazu iz Hercegovine kod Metkovića nisu strogo primenjivana karantinska pravila, pa su retko viđena pisma sa dezinfekcionim oznakama. Na toj strani kontumaci ili rasteli su postojali i u Grabu, Umki i Brgatu. Hercegovina j je očigledno bila mnogo manje rizična u zdravstvenom pogledu;

O prelazu Livno-Sinj-Split nemamo dovoljno dokumenata, pa ne možemo biti sigurni u komentarima. Isto važi i za druge ređe korišćene prelaze na dalmatinskoj i krajinskoj strani. Perlaz Bihać-ZŽavalje je u poštanskom smislu postao značajan tek od početka 80-tih godina kada je inače zdravstvena situacija na Istoku već bila mnogo povoljnija.

Oznake na pismima koje svedoče o izvršenoj dezinfekciji “dimljenjem” su kod većine karantina i rastela rukopisne sa upisanim mestom i datumom izvršenog čišćenja. Takav je slučaj sa Rajevim Selom, Županjom, Starom Gradiškom, Dubicom i dr. Oznake su pisane nemačkim jezikom, Jedino je glavni prelaz kod Broda u periodu do kraja važenja prvog izdanja austrijskih poštanskih maraka koristio karantinski žig okruglog oblika sa slikom državnog grba i tekstom na italijanskom jeziku o izvršenom čišćenju spolja i iznutra.

Svi ostali poštanski elementi i oznake na pismima koja pripadaju tipu austrijske “konzularne pošte“ u BiH prema inostranstvu, imaju u svemu austrijska obeležja: austrijsku poštansku marku u tečaju (od 1867. godine možda “Ugarsku“ u zavisnosti da li je dotično mesto Nagodbom pripalo mađarskoj ili austrijskoj upravi), kao i poštanski žig dotične austrijske pošte.

Na tim pismima postoje dakle austrijske marke izdanja od 1850. do 1867. godine ili mađarske marke izdanja 1871. i 1874. godine. Kada je u pitanju period važenja prvog izdanja austrijskih maraka, pisma su obično frankirana sa 9 krojcera (najčešće markom od 9 krojcera u plavoj boji), koliko je iznosila poštarina za udaljenije zone, za koje su najčešće pisma bila adresovana. Ređe se sreću dve marke (od 3i6 krojcera) ili preporučena pisma za koja je valjalo platiti doplatu u markama od 6 kro-