Филателиста

ŽIGOSANJE I VREDNOVANJE ŽIGOVA NA MARKAMA SA LIKOM KNEZA MIHAILA

Dr Jovan Veličković

rve srpske marke sa likom kneza Mihaila uvedene su u saobraćaj 1. jula 1866. godine i bile Po u upotrebi do 30. juna 1869. godine - kada se Srbija prema poštanskoj konvenciji sa Austrougarskom direktno uključila u medjunarodni poštanski saobraćaj i počela upotreba maraka salikom kneza Milana. Do danas još nije precizno utvrdjeno od kada su korišćene marke sa likom kneza Mihaila i kojije najraniji datum korišćenja maraka sa likom Milana. Najranije poznato pismo koje sam video potiče od 8. jula 1869. godine.

Uvodjenjem maraka u poštanski sobraćaj data su i uputstva za njihovo žigosanje: marke se žigošu žigom HATIJIAREHO, a ukoliko se radi o preporučenom pismu onda se na prednju stranu pisma stavlja žig [IPETOPyUEHO, a žig polazne pošte sa upisom imena i datuma stavlja se van maraka u gornji desni ugao pisma. Ovakva uputstva obezbedjivala su da celokupna poštanska manipulacija pismima bude jasno izkazana. (lit. 1)

U vreme izdavanja maraka sa likom kneza Mihaila u Srbiji su radile 43 pošte, koje su sve bile otvorene još u predfilatelističkom periodu. Između 1866. i 1869. godine nijedna od ovih pošta nije zatvorena, nijedna nova nije otvorena i sve one su nastavile rad sa tim istim žigovima na početku korišćenja maraka sledećeg izdanja. Sve pošte koristile su žigove zatečene iz prethodnog perioda, i to:

(1) okrugle dvokružne žigove sa šarom, upisom mesta i datumom sa oznakom dana i meseca; (2) žigove HATIJTAREHO, u okviru, ravne ili u 2 slučaja ovalne; (3) žigove TIIPETTOPYHEHO, u okviru ili ravne.

Obrada žigova pod (2) i (3) u periodu upotrebe maraka sa likom kneza Mihaila trebalo bi da bude predmet jednog sledećeg rada.

Ova studija je posvećena samo žigovima pod (1), a cilj rada je da prikaže koji su od postojeća 43 žiga u tome periodu danas uopšte poznati, kao i da prikaže njihovo pojavljivanje direktno na markama sa likom kneza Mihaila.

Pregledom nekoliko renomiranih zbirki Srbije iz toga perioda, uvidom u aukcione kataloge poslednjih tridesetak godina, kao ina osnovu drugih vlastitih beležaka, sačinjena ja Tabela 1 koja sumira sve podatke do kojih sam do danas došao.

Tabela 1 objašnjenje:

- u kolonama 1 i 2 navedeni su redni broj i naziv pošte,

- u koloni 3 označeno je da lijeizte pošte poznato autentično obično pismo,

- u koloni 4 da li je poznato autentično preporučeno pismo,

- kolone 5, 6i 7 pokazuju da li je poznat mesni žig te pošte na markama bečkog štampanja od 10,20i40 para,

- u kolonama 8. 9 i 10 označeno je da li je poznat mesni žig te pošte na markama od 10, 20 i 40 para beogradskog izdanja na tankom pelir papiru,

- u kolonama 11 i 12 označeno je da li je poznat mesni žig te pošte na markama beogradskog izdanja na običnom papiru, i konačno