JUS standardizacija

2.0 Razvoj standardizacije naftnih proizvoda Djelatnost standardizacije u nafti razvijala se kako se razvijala tehnologija proizvodnje i prerađe nafte. U samom početku postojale su interne specifikacije kompanija koje su upravljale rafinerijama u našoj zemlji. Obnovom i izgradnjom preradbenih kapaciteta u nafti, naftni proizvodi deklarirali su se kroz kupoprodajne UgOVOre, u katalozima i stručnim publikacijama koje su pripremali stručnjaci iz nafte. Prvi granski stanđardi pojavili su se pedesetih godina, ali ne kako bi se očekivalo kod proizvodjača, već kod potrošača. Poznati su iz tog doba tehnički uslovi vazduhoplovstva (TUV) i mornarice (TUM), zatim standardi željeznica i drugi, što

se može objasniti činjenicom da je skoro sav motorni fond i motorizacija u to doba bio uvezen bilo sa Zapada ili Istoka

te su specifikacije goriva i maziva ovisile o specifikacijama tako uvezenih motora i agregata.

Težnja za unifikacijom, razmjenom iskustva, nemogućnost utvrdjivanja specifikacija bez prethodnog dogovora i suradnje šire strukture zainteresovanih, doveli

su do razvoja standardizacije na nivou Federacije, vrlo brzo nakon što je na saveznom nivou donesena odredba o organiza-– ciji i radu Savezne komisije za standardizaciju. Ovim pravnim aktom bio je označen interes zajednice, da se putem Jjugoslovenskih standarda utiče na privredu u smislu racionalizacije proizvodnje, kao

i da se osigura odredjeni nivo kvaliteta proizvedenih društvenih dobara. Na crtežu 3 prikazan je razvoj standardizacije

u nafti kroz broj donesenih stanđarda i broj učesnika u izradi tih standarda. Od 1953. godine do 1970. godine standardizacija je bila isključivo u domenu stručnjaka imenovanih odđ direktora Jugoslovenskog zavođa za standđardizaciju. Prijedlozi standarda donosili su se na Osnovu

RAZVOJ STANDARDIZACIJE UNAFTI

Broj JUS standarda

)945

.. MWOMISIJA JZS-_—

!00 + i | Broj učesnika

u izradi

JUS standarda

1955 1965 !976

Godine

L SAVEZ JUGOMA __=~ SAVEZ LAB. ZA UGLJ. VEZIVA —

INTERNA ——

Slika 3

115