JUS standardizacija

3.5 Na regionalnom nivou u SEV-u stručnja-– ci naftne industrije preko Privredne komore Jugoslavije učestvuju u radđu stalnih komisija, kao i u nekoliko radnih grupa

od kojih je i radna grupa standardđdizacije naftnih proizvoda i metođa ispitivanja. Već osam gođina učestvovanje u toj grupi je aktivno, te se jugoslavenska dđelegacija pojavljuje kao autor prijedloga SEV stanđarđa iz područja klasifikacije bitumena kao i metođe za odredjivanje gustoće nafte i naftnih proizvoda. Nažalost, takvo učestvovanje nije dosađa organizirano sa evropskim komitetom za standardizaciju CEN niti drugim regionalnim standardizacijama. 3.6 U ISO medjunarodnoj organizaciji, u Komitetu za naftu i plin, naša zemlja učestvuje već nekoliko godina na zasjedanjima Komiteta i potkomiteta za terminologiju, dinamička mjerenja, statička mjerenja, specifikacije i klasifikacije kao i za medjunarodnu kontrolu tereta i mjerenja gubitaka. Naši stručnjaci prisustvuju zasjedanjima preko Saveznog zavoda za standardizaciju, ali samo kao posmatrači. Sekcija JUGOMA prihvatila se organizacije stalne stručne Komisije koja bi učestvovala u rađu radnih grupa, potkomiteta i komiteta, ali je cjelokupna organizacija još uvijek u razvojnoj fazi.

4.0 Standardđdizacija naftnih proizvođa u budućnosti

Iz gore prikazanog pregleda može se zaključiti đa stanđardđizacija u nafti postoji i ona se sa manje ili više uspjeha realizira na svim nivoima. Na internom,

i granskom nivou može se zaključiti da je standardizacija još u prvoj fazi razvoja dok se standardizacija na medđjugranskom nivou u stručnim društvima afirmirala i postigla odredjen uspjeh. Zašto je razvoj standardizacije tekao u tom smjeru razlog treba tražiti u samoj prirodi nafte od koje se može dobiti grubo rečeno pet ili pedesetpet proizvođa, a u ovisnosti ođ uvjeta proizvodnje, tehnologije i tržišta. Drugi razlog leži u tome da društvo odvaja velika sredstva za nabavku ove sve Skuplje sirovine, te prema tome preradjivač nafte je u ulozi izvršioca usluga tom istom društvu. Bez dogovora i sporazuma nema razvoja, a sam princip standardizacije leži upravo u dđogovaranju. Da bi se stanđardizacijom u nafti postigli osnovni ciljevi kao što su optimizacija proizvodnje, racionalizacija materijala i energije, osiguranje tržišta, jačanje obrambene sposobnosti, zaštita potrošača i sredine u kojoj živimO, potrebna je povezanost i koordinacija aktivnosti u politici sprovodjenja standardizacije. Neki od neposrednih zadataka u budućnosti jesu:

4.1 Organiziranje jednog koordinacionog tijela izvan svih nivoa koje će konsolidirati postojeći rad korištenjem iskustava stečenih u postojećim organizacionim cjelinama i koje će usmjeravati i razvijati rađ na standardđdizaciji bolje,svrsishodnije i brže. Takvo koordinaciono tijelo trebalo bi biti veza izmedju zakonođavaca, njegove ovlaštene institucije u odnosu na sve zainteresovane i obavezne u standardizaciji nafte i naftnih proizvoda.

4.2 Treba nastaviti sa aktivnošću sa SVThom da se organizira interna standđardđizacija na nivou radnih organizacija u svrhu racionalizacije vlastite proizvodnje, ko=ordinacije u radnoj organizaciji kao i transmisije prilikom uvodjenja ili iniciranja drugih standarda u praksi.

4.3 U cilju boljeg korištenja raspoloživih kapaciteta, stručnih kadrova, boljeg prometa robe i usluga predlaže se da se na nivou grana a preko Udruženja naftne privrede u Privrednoj komori Jugoslavije

organizira granska standardizacija, ali ne samo interesa jedne grane već nekoliko zainteresiranih grana. Kao primjer može se uzeti da bi Opće udruženje prerađe metala

i Udruženje naftne privrede trebalo da postignu sporazum o kvaliteti goriva i maziva u saobraćajnim sredstvima ili u metalopreradjivačkoj industriji.

4.4 Na nivou stručno-društvenih organizacija kao što su Savez jugoslavenskih društava za primjenu goriva i maziva, Savez laboratorija Jugoslavije, Savez kemičara

i tehnologa i druge treba stvarati i podržavati i dalje osnovu za izradu i predlaganje standarda korištenjem stručnih publikacija za objavljivanje za javnu disku-

- siju svih onih prijedloga standarda koji

se ne odnose isključivo na jednu granu. Ovim načinom osnovica za donošenje standarda proširuje se na visokoškolske ustanove, naučne institute i druge organizacije, koje su neutralne te se na taj način postiže i viši nivo kvalitete takvog standarda.

4.5 Na nivou Federacije mora se zadržati kontrola u standardizaciji nafte, s obzirom da su nafta i naftni proizvođi značajni za općenarodno dobro, obrambenu sposobnost zemlje, zaštitu životne i radne sredine. Kod izrade programa donošenja JUS standarda jasno treba odvojiti koji su proizvodi i svojstva društveno neophodni

i opravdani.

4.6 Regionalna i medjunarodna stanđardđizacija (SEV, EEZ, CEN, ISO i drugi) trebalo

bi da budu odraz standardizacije na jugo-

slavenskom nivou a ne pojedinih radnih organizacija ili stručnjaka.

120