Nova Evropa

tiku protiv socijal-demokratskog oportunizma. Nastaje rascjep, i beogradske »Radničke Novine« postaju organ »Socijalističke Radničke Partije Jugoslavije« (komunista), dok socijal-demokrate ostaju kod svog programa, Na vukovarskom kongresu {1920) nastaje ponovo rascjep unutar ujedinjene komunističke stranke {bez socijal-demokrata), i to na: »Komunističku Partiju«, i na »Socijalističku Radničku Partiju Jugoslavije«. »Radničke Novine« u Beogradu ostaju organ komunističke partije, isto kao i »Glas Slobode« u Sarajevu, U Zagrebu se pokreće »Novi Svijet«, u Ljubljani »Rdeči Prapor«, Socijalistička Radnička Partija Jugoslavije izlazi iz početka s »Novom Istinom«, zatim sa »Slobodnom Riječju«, i konačno do danas, sa »Socijalistom«. U Beogradu se pokreće »Socijalist«, koji se zatim pretvara u »Socijalističke Radničke Novine« kao dnevnik, i kao organ S. R, P, J, U Bosni su ovi potonji preuzeli »Glas Slobode« jer je kao komunistički organ »„Obznanom« obustavljen,

Jedan od važnih dogadjaja u životu naše štampe ovog najnovijeg perioda bila je obustava posvemašnjeg rada u skoro svima zagrebačkim i beogradskim štamparijama, uslijed štrajka štamparskih radnika. Prvi širajk buknuo je godine 1919, u vezi sa štrajkom bankovnih činovnika, ali taj nije trajao duže od pet dana. Drugi štrajk je trajao, u Zagrebu, od 20, januara do 3, marta 1920, Skoro sve novine prestale su izlaziti, i mjesto njih objavljivan je jedan za sve prestale listove zajednički list »Zagrebačke Novine«, U Beogradu je počeo Štrajk kasnije {u aprilu 1920), i brže se svršio nego zagrebački, Vlasnici beogradskih novina pokrenuli su za vrijeme štrajka zajednički list: »Beogradska Štampa«, {Uzrok štrajka: poboljšanje plate),

Isto tako će dobro doći za proučavanje razvitka novinstva našeg vremena Štrosmajerov kalendar za 1909 godinu, gdje su nabrojeni skoro svi predratni časopisi i novine iz hrvatskih krajeva, A. treba naročito da upozorim i ma bibliografski list: »Književni Vjesnik«, koji i danas izlazi, i koji uredjuje relativno vrlo dobro Dr, Vladimir Prestini, u Zagrebu,

Od novina na tudjim jezicima što izlaze, ili su izlazili, u ovo vrijeme kod nas, upozoriti mi je na češki list »Československe Listy« (izlazi treću godinu u Zagrebu, zastupa češke interese i radi na što užoj vezi izmedju Češkoslovačke i Jugoslavije). Zatim »L”Adriatico Jugoslavo« na talijanskom jeziku, koji je izlazio u Zagrebu 1919 i 1920, braneći naše interese prema Italiji, Ruski se emigranti oglasiše listovima: »Ruskaja Myslj«, »Ruskaja Gazeta«, »Slavjanskaja Žizn«, te »Novoe Vremja« {svi u Beogradu), i »Ruski Listok« u Dubrovniku,

Želi li se tko uputiti pobliže u stanje naših ostalih, nepolitičkih i lokalnih, te društvenih novina, upozorujem ga na katalog perijodičkih časopisa i novina u kr, sveučilišnoj biblioteci u Zagrebu, odakle su ovi podaci najvećim dijelom preuzeti, Nažalost, zasad ti podaci nijesu potpuno pouzdani, jer do ujedinjenja nije sveučilišna biblioteka primala dužne primjerke sviju časopisa i novina ni iz jednog dijela naše današnje države osim Hrvatske i Slavonije. Po ujedinjenju stali su

495

rana ora Oi re era II Oi e Pi Ta A OI VOJ