Nova Evropa

стан јаки volju, koja je sposobna da godinama ide za postavljenim zadacima i problemima. Treba o problemu, poslu, profesiji, dugo, kadšto i neprekidno, misliti, dogod se ne nadju riješenja. Ima svijetlih časova, naročito svijetlih noći, koje se rijetko javljaju; u njima se iznenada nadje riješenje traženog pitanja, ili se smisle veliki planovi naučnog rada, To doba duhovne lucidnosti i kreacije valja upotrijebiti a ne, po običnoj ljudskoj — još više, orijentalskoj — tromosti, misliti na odmor, Uostalom, to organizmu mahom i ne škodi; ali i ako škodi, organizam je zato tu da se čestito utroši, Govoreći dalje o formiranju naučnih radnika, ističe G. Cvijić, kako pravi naučnici ne teže stalno za spoljnim položajima, pa ako je takih težnja možda i bilo u prvim njihovim godinama rada, one se docnije izgube, Slično je i sa pretjeranom težnjom za naučnim uspjehom, Takove težnje kvare onu mirnoću i ono spokojstvo, koji su potrebni za velike i ozbiljne poslove; a isto tako kvare one i metodski rad, pa čak kod izvjesnih radnika može i sasvim da ponište naučničku solidnost, Ali od svih slabih osobina, cijeni G, Cvijić kao najlošiju uobraženo precjenjivanje samoga sebe, kult sebe samoga, jer ništa ne utiče tako destruktivno na naučan rad i naučnu ličnost kao takav kult. Dalje naglašava, da na formiranje ozbiljnih naučnih radnika presudno utiče školovanje i univerzitetski rad, i to napose rad po institutima, laboratorijama, i seminarima, jer tu učenici mogu da prate proces radjanja misli, pa to izaziva kod njih plodno duhovno vrijenje.

Vrlo oštro formuliše G, Cvijić svoje mišljenje o odnosu naučnika prema politici, On misli, da naučnik treba da u sebi razvija odbojnost prema političkim sitnicama i infamijama, Ne treba se, dakle, po njegovu mišljenju, odbijati od prave politike, od političkih pogleda, principa, i od mnogobrojnih pitanja koja drmaju sudbinom naroda; naprotiv, on i sam polaže važnost na političko vaspitanje i na interesovanje za narodne i opće stvari. Ali se, kao naučnik, treba čuvati političke larme, i političkog šarlatanstva, jer se takva politika i prava nauka isključuju. I on sam bavio se mnogo politikom, i uzimao je živa učešća u svim našim narodnim i državnim pitanjima, On svoga suda nije krio nego ga je uvijek otvoreno kazivao. Medjutim, kad govorimo o političkim pogledima G. Cvijića, moramo imati prije svega pred očima , da on ne pripada nijednoj političkoj partiji (ukoliko mi znamo), nego je van njih i nad njima, On je dakle u sebi svoje političko uvjerenje formirao, ne prema partijskoj opredjeljenosti nego na osnovi svog objektivnog posmatranja naučničkog rada. lako on nije politički čovjek i aktivan političar, on je ipak imao više ulicaja na dnevnu politiku nego li mnogi profesijonalni političar, Samo što njegova politička mišljenja nemaju karakter detaljnih opredjeljenja, u „jednom ili drugom pravcu, nego počivaju na širokoj bazi s kojć:se otvaraju daleki vidici, On je došao do svojih političkih uvjefenja porautopstiji narodnog života, po analizi narodne duše, po li nom upoznavanju narodnih potreba, po naučnom ispitivanju preduslova: polhitičkog:života i političkih mišljenja. On stvara sebi svoje pobdiičke poglede~intujici-