Nova Evropa

u: Poljskoj, Još po smrti Kazimira Pravednog (1194) davane su · na· poljskom „dvoru pozorišne predstave, i za njegova naslje-. dnika, Leska Bijeloga, predstavljani su po crkvama religijoznii igrokazi, U XVI vijeku počinje razvitak dvorskog kazališta u. većem stilu, Posebno treba spomenuti prikazivanje » O pr o. šŠtaja grčkih poslanika« od Jana Kohanovskog, godine: 1578, Које je djelo Prikazano prigodom svečanog vjenčanja: Jana Zamojskog i Kristine Radzivilove; njegovo značenje nije bilo samo u tom, što se ta drama odlikovala lijepom klasičnom formom, nego prije svega u tom što je ona opominjala i odvra-. ćala. Poljake od strančarskih raspra i što je upirala prstom ma: vahjskog neprijatelja. Ovaj igrokaz inaugurisao je istoriju poljskog kazališta u punom značenju te riječi, iako samo djelo nije izvršilo nikakav utjecaj na daljnji razvitak narodne drame, Vladavina Zigmunta II i Vladislava I donosi gostovanja talijanskih i engleskih kazališnih i opernih trupa, dok potpumo poseban karakter nosi predstava u privalnoj kući savršene. Lkarnevalske šale, komedije Pjotra Barike pod naslovom »Izseljaka — kralj«, Za Vladislava IV. miruje poljsko dramsko stvaranje, ali u to vrijeme pada veliki procvat Dozorišnih zerada i scenskih uredjenja: sam je Wralj sagradio tri drvene kazališne zgrade — wu Vilni, Gdanskom, i Krakovu ž pored toga uredio je stalnu kazališnu dvornicu u svom dvorcu: u- Varšavi, sve za falijanske operne itrupe, Tek godina 1602 donosi opet poljsku predstavu: prikazivan je »Cid« od Kornelja u dobru prevodu Morstina, koji ga je upotpunio prologom u slavu kralja (što je osvojio istočnu Prusiju, i što je od Moskve oteo Vilnu i Kovno). Ta je predstava medjutim (kao i par drugih) osamljena, jer na dvorcima kraljeva i magnata nastupaju i dalje falijanske, engleske, i francuske trupe, Na sto godina kasnije,

та Avgusta II, sagradjena je onda u Varšavi velika Ката па, zdrada sa tri kata loža, u kojoj je kroz punih pet godina (1758ı762) davala predstave draždjanmska opera, Pokazalo se, da varšavska javnost želi i voli kazalište, a izdržavanje vlastitih kazališta postalo je ambicijom čitavog niza magnata, tako da se u to doba diže kojih deset privatnih kazališta, u kojima doduše pretežno igraju još uvijek inozemmi glumci, ali se u njima daju već i pojedina poljska djela, Medju poljskim autorima toga doba treba spomenuti kneza Radzivila i hetmana Ževuskog, ~

Znatno više poljskih drama počelo se prikazivati po privatnim kazalištima za vlade posljednjeg poljskog kralja Stanislava Avgusta, Podiže se sve više poljskih kazališta, te se javlja i sve više autora, koji prvo pišu specijalno za privatne scene, Tek kad je Stanislav Avgust otvorio prvo poljsko javno kazalište u Varšavi u već podignutoj zgradi, godine 1765, postao: ie ovaj datum znamenit za istoriju p.oljsko.g kažališta, Наде

529