Nova Evropa

prilika stvorenih Ratom, i ekonomskim merama, kao što su prohibitivne carine, Osim toga, američki se radnik obilno koristio zabranom useljavanja, Pored tih elemenata veštačkos poleta, američku industrijsku proizvodnju potpomogli su još i druži momenti, pogšlavito 6. zv., američke metode, kao što su normalizacija i standardizacija, tehnička i trdovačka organizacija posla i kredita, ali pre svega razvijanje osećaja solidarnostii poverenja izmedju poslodavaca i radnika, i njihova zajednička saradnja u svrhu što bolje i što veće proizvodnje, Doduše, ovakav donekle veštački polet američke industrije stvorio je, kao što je prirodno, i veštačku tendenciju skakanja cena i nedovoljnu poпиди гадпе зпабе, 1 danas se već čuju tužbe Amerikanaca protivu sve veće navale Crnaca sa Juga, naporedo sa бјазоушта o sve većem blagostanju radničke klase, a s pomoću nje i o sve većoj nabavljačkoj moći američkog unutarnjeg tržišta, Čuju se glasovi o tome, da se srednja klasa bori sa sve većim teškoćama, jer Joj nedostaje prihod iz kojeg bi mogla da podmiruje one ogromne troškove, To slabljenje srednje klase znači nazadovanje socijalne strukture Sjedinjenih Država i njene otporne snage, i ta će se okolnost pre ili posle pokazati i u potrošnji: potrošačka moć, koja je jedno vreme podizanjem nadnica olačala, počeće na drugoj strani da slabi, i pitanje smanjivanja produkcijonih troškova, te nadnica, doći će opet na dnevni red,

Mi medjutim smatramo da je američki primer za podražavanje i kraj svih navedenih nezdravih pojava, samo što ireba dobro ispitati koji se od navedenih elemenata daju primeniti i kod nas. Od ovih se pre svega imaju isključiti momenti koji potiču od Rata i njegove konjunkture; zatim oni koji se kod nas, iz drugih razloga, kao što je recimo tendencija proširenja potrošačkih tržišta, ne mogu primeniti [ovamo spadaju · zabrana useljavanja, i podizanje visokih carinskih stavova), Od elemenata američkih metoda moramo isključiti one koji (kao naprimer proizvodnja u serijama) pretpostavljaju sasvim druge potrošačke mogućnosti nego one što postoje kod nas u Evropi. Ali i kod preostalih elemenata, treba sa najvećom opreznošću pristupati onima koji se protive umetničkom i estetskom shvatanju Evropljana, i radi kojih i sami Amerikanci s vremena na vreme mapuštaju svoju domovinu da se od njih oporave; ovamo spadaju normalizacija, uniformizacija, standardizacija, i sve što izaziva onu beskrajnu jednolikost i dosadu u spoljašnjoj slici američkog života, i što se lakše daje sprovesti kod тјафћ, педоутбетић, пебо kod starih kultura sa razvijenim uhusom., sa tradicijom, i sa smislom za umetnost, Mnogo povoljnije nego svi ovi metodi uticaće na našu proizvodnju vaspitavanje radništva u pravcu što boljeg

185