Nova Evropa

plaštem, da ih sjedini u jednu suverenu državu, a zatim, sa demokratskim principom, čiji je cilj vladavina najveće aktivnosti naroda u državotvornom smislu. Ova dva principa dejstvuju пезашо danas, nego su isto tako uticali na oblik država i ranijih istorijskih doba, iako u nešto promenjenu obliku, Nacijonalni princip, u svome suhom etničkom obliku, oduvek je bio od uticaja na razvitak država; ali svesnost nacijonalnog jedinstva, i želja naroda iza toga za državnim jedinstvom, javlja se kao oblik nacijonalizma tek u toku prošloga veka, Oblici vladavine isto se tako neprekidno menjaju u istoriji pojedinih država; ali se ipak kroz sve ove mene daje nazreti stvarna njihova težnja za poverenjem i saglasnošću naroda, jer takav oblik vladavine oduvek pruža najveći korisni efekat.

Dok je etnopolitika više neposredni i svesni činilac pri stvaranju država, deopolitika dejstvuje posredno, često ne svesno, ali zato silom jedne prirodne meminovnosti Oblast stanovanja utiče kakvoćom svoje zemlje, klimom, prostranstvom, i vezama sa spoljnim svetom, na privrednu delainost stanovništva, odredjuje prema tome privredni momenat, koji tako značajnu ulogu igra u istoriji pojedinih država, osobito u naše doba, Na temelju ovoga činioca zasnovao je Karlo Marks svoje materijalističko shvatanje istorije, po kome iz oblika privrede proizilaze sva kulturna i politička stanja jednoga naroda, kao i njegove težnje, Svojim topografskim oblikom može zemlja biti razdrobljena, ili vezana u jednu geografsku celinu, te time utiče na jedinstvo privrede i kulture, na jedinstvo mentaliteta i državnih težnja njenoga naroda, što sve ide na ruku stvaranju i održavanju trajnih država, Napokon, svojim geografskim položajem i granicama utiče zemlja na spoljnu bezbednost države, na njen strategijski odnos, pa time odredjuje potrebu naoružanja, potrebu održanja ravnoteže silš, ili politiku prestiža. Geopolitika, prema tome, deluje na oblik države posredno, preko privrede, kulture, i stratedijskih odnosa; a neposredno se njeno dejstvo daje svesti na princip geografskog jj е 41пstva, na princip prostranstva, na vezu zemlje sa DAJ: svetom, i najzad na njen geografski po-

ožŽaJ.

Načela etnopolitike i geopolitike, primenjena na naše domaće prilike, pružaju nove izglede za razumevanje unutrašnje kao i spoljašnje orijentacije naše države. Opšte je poznato, da je ujedinjenje Srbohrvata i Slovenaca u jednu državu isledilo na Mirovnoj Konferenciji u Versalju, poglavito na temelju nacijonalnog načela, koje se je pre toga manilestovalo nesamo kao etničko jedinstvo nego kao svesno i željeno, Jugoslaviju su želeli Srbi i Hrvati i Slovenci na osnovu nacijonalnog svesno. jedinstva, te ona predstavlja ostvarenje jednog nacijonalnogš

330