Nova Evropa

A sad, da u glavnim crtama razmotrimo problem populacije u Jugoslaviji, onakav kakav on danas postoji, sa svim njegovim bližim i daljim uzrocima i posledicama, s obzirom na kretanje našeš stanovništva u svim pravcima.

Na prostorno jednakoj površini, uz jednak prirodni priraštaj, u dvema različitim državama ne mora, a u izvesnim mometima i prilikama i ne može, da Živi ı produktivno deluje jednak broj stanovništva, Ali, ni sama Sdustoća i broj stanovništva u izvesnoj zemlji, ni kao relativna ni kao apsolutna pojava, ne može da predstavlja ili daje vernu sliku produktivnih зпаба toga naroda, Odnos doba i dužina života stanovništva važne su pojave 1 lakti za prosudjivanje realne produktivne зпабе 1туезпоб naroda, Dol se, zboš privredne strukture naše zemlje, iako je relativna dustoća naseljenosti kod nas malena, već oseća pritisak nezaposlenog i suvišnog seoskog i gradsxos pučanstva, dotle je naprimer. Nemačka, sa kudikamo većom relativnom „naseljenošću, mogla još 1926 godine da uposli 185.000 stranih radnika, uza sav svoj prirodni priraštaj, Kod nas Je besumnje Živi populacijoni bilans aktivan, iako su najaktivnije radne snage (od 30 do 60 Sodin4), koje su najkorisnije po društvo, slabo zastupljene, dok je tek 36% našeg stanovništva biološki produktivno, 31.2% stacijonarno, a 15.2% sterilno. Kod nas je još uvek nativitet visok i prirodni priraštaj u zemlji ide godišnje od 425—495.000, talko da je na 1.000 stanovnika izno510: 1930 godine 16,52; 1929 — 12,25; 1928 __ 12,33, a 1927 13,30.Najaktivnije banovine po гадјапји su: Vrbaska (22,74 па 1.000 stanovnika), Drinska i Vardarska, slabije Dravska (13,07). a najgore Savska (12,78), Uza sve to što je ljudski materijal u Jugoslaviji dosta jak u radjanju, ipak postoji niski fertilitet, radi sve Jačeg ı bržegš dizanja mortaliteta, uz naporedno postojanje minimalne prosečne starosti našeg življa, posmatranog kao celine, Visoka skala mortaliteta (koja зе парштег и Веобгади često penje ı preko 50%) sve se više diže pod uticajem nepovoljnih ekonomskih i higijenskih prilika. Kronično gladovanje ili nedovoljna ishrana stvaraju i lizičku i psihičko-intelektualnu degeneraciju, odnosno predispozicije za rapidan porast mortaliteta i letaliteta, Ekonomsko-socijalni faktori sredine, u kojoj se razvijaju izvesne grupe naših ljudi, nisu mogli da ostanu, uz slabu ishranu i rdjave stanbene prilike, bez vidnog ı oseinog uticaja na porast oboljenja i smrtnosti; ı činjenica, da u Belgiji broj smrtnih slučajeva kod dojenčadi i dece iznosi samo 19,9%, dok u Južnoj Smbiji iznosi 51.5%, eklatantno dokazuje da smrinost stoji u obrmutom razmeru s uslovima ishrane, načinom života, i stanbenim prilikama. Razume se da ni mortalitet ne može beskonačno da opada, jer je njegova minimalna granica prirodom odredjena. Odmah na prvi pošled možemo da uočimo i konstatujemo uzroke i. zv, »SOCI-

452