Анали Правног факултета у Београду

СУДСКА ПРАКСА

485

прописи посебних закона предвиђали су нематеријалну штету као што су например: Закон о заштити ауторског нрава, Закон о штампи. Закон о сузбијашу нелојалне кошсуренције. Но упркос ових пропиоа предратна судака прайса била je колебљива у досуђивашу новчане накнаде за нематеријалну штету. Судска пракса на ужој територији Србије односно на оној територији где се щжмешивао стари Српски грађански законик имала je тенденцију да накнаду штете у новцу не досуђује за нематеријалну штету. У том смислу je донета и начелна од лука опште седнице Касационог суда у вези са неједнаком прайсом примене §§ 800 и 820 Српског грађанског законика. У тој одлуци стоји између осталог и то да § 822 истина говори и о штети која би била причшьена повредом чије слободе, части или ггоштења, али Касациони суд сматра да и та штета мора бити материјална штета, тј. да je оштећено лице повредом слободе или части претрпело штету на својој имовини. Као закључак општа седница Касационог суда одређује да се у смислу § 820 „не може досуђивати накнада штете за претршьени страх, ако он не би имао рђавих тј. штетних физичких или физиолошких последица код оштећеног, ко je би проузроковале трошак за лечење или губитак способности за привређивање или најзад физичке болове”. Поред ове качелне одлуке опште седнице и пракса судова кретала се у то време у том правцу. Тако у погледу § 822 постоји одлука из 1876 где се за накнаду штете оклеветаног лица тражи ито да je утврђена и материјална штета у изгубљеном кредиту. Између два рата пракса Касационог суда заузела je супротан став у погледу новчане накнаде за нематеријалну штету. Из одлуке 111 одељења Касационог суда од 29 априла 1931 видимо следеће раз логе: „Погрешно суд налази да по § 822 Грађанског законика нема места за накнаду моралне штете већ само материјалне, јер се баш из текста самот § 822 види да се мора накнадати и она штета који би била нанета злонамерно чијој части и поштоватьу, а не само она, која je проузрокована и повредом туђег имања и имовинских интереса”. Код једне друге одлуке из 1931 у примени § 822 разлози. између осталог, гласе: „Код накнаде за оклеветану част оштећени не мора доказивати и величину стварне, материјалне штете”. Код § 820 заузето je становиште да се може дати новчана накнада за претршьене болове, али да je то право на накнаду лично прайо и као такво не прелази на наследнике. Код § 821 судови су заузели становиште да право на новчану накнаду од убице имају она лица која имају право на издржавање по закону, па то право имају и родителей. Код § 65 судови су заузели становиште да одустанак од брачнот испита, ако je безразложан, повлачи одговорност за накнаду моралног уштрба. После ослобођеша код Врховног суда HP Србије постојала je чврста и јединствена судска пракса која уошпте није признавала новчану накнаду за неимовинску штету. Такво стање постојало je све до 1951, када се појавио нацрт закона о накнади штете. По