Нови Пазар

U Kosovskom okrugu su u nekim albanskim selima, pod okriljem Nijemaca, naoružavani i dobrovoljci, zvani vulunteri. Oui su boravili u svojim selima, bili pod komandom seoskih starjcšina. a služili su kao granična straža. Albanska žandarmerija i formacija vuluntera, u početku su bile malobrojne, ali su se kasnije uvećavale. U Novom Pazaru, odnosno u Deževskom srezu bili su dijelovi istih njemačkih jedinica koje su zaposjele kosovskomitrovačko područje, a zatim obezbjeđivale zaposjednutu teritoriju i uspostavljeni okupacijski režim. Najprije su dijelovi 60. motorizovane divizije ušli u Novi Pazar (16. aprila), a zatim su došle jedinice 294. pješadijske divizije. Predstavnici ovog sreza učestvovali su na skupu u Kosovskoj Mitrovici 21. aprila 1941. godine, kada je donijeta odluka о predaji cjelokupne vlasti albanskoj, odnosno bošnjačkoj nacionalnoj grupi. Po povratku sa ovog skupa, a u sporazumu sa njemačkom komandom mjesta, počelo je preuzimanje vlasti, prvo u Novom Pazaru, a zatim u ostalim opštinama Deževskog sreza. Mada se pretežno radilo о bošnjačkom življu, preuzimanje vlasti je imalo proalbanska obilježja. Smijenjeni su i preuzeti organi okružne, sreske i opštinske uprave, zatim sudstvo, poreska uprava i pošte. Počelo se od Sreskog načelstva. Smijenjen je sreski načelnik Dragoljub Pantelić, a na njegovo mjesto je postavljen Ahmed Daca. Istog dana Novi Pazar su napustili i bivši sreski načelnik i svi policijski pisari koji nisu bili iz Novog Pazara. Potom je smijenjen i predsjednik novopazarske opštine Dušan Davidović. I ovu flmkciju je privremeno preuzeo Ahmed Daca. Kasnije će ovu flmkciju vršiti Jonuz Mulahodović. Od 36 opštinskih odbomika, nijedan nije ostao. Aćif je imenovao 36 novih. Svi su bili Bošnjaci. Službenici opštine, Srbi i Bošnjaci, ostali su na svojim dužnostima. Smijenjen je i predsjednik Okružnog suda Mihailo Damjanović. Otpušteni su svi službenici ovog suda i sudije. Na isti nacin se postupilo i sa predsjednikom Sreskog suda Đorđem Kostićem i sa sudijama i službenicima ovog suda. Promjene su brzo izvršene i u drugim ustanovama: Poreskoj upravi, Pošti, Sumskoj upravi u Rasadniku. Obustavljen je rad u skolama i odmah su počele pripreme za otvaranje škola na albanskom jeziku. I ovdje je formirana žandarmerija, 23. aprila 1941. godine. Najprije je razoružana stara žandarmerija i potom od bošnjačkog življa formirana tzv. Albanska žandarmerija. Za njenog komandanta postavljen je rezervni žandarmerijski kaplar Azem Adžović. I smjena opštinskih uprava, na seoskom podrucju sreza, izvršena je 12. maja 1941, na slican nacin kao i u gradu. 9 U Tutinu je za nacelnika sreza imenovan Mustafa Alijević, rođak Ferhat-bega Drage, inače do rata urednik „Kosovskih novina". 111 U Becu su, 21. i 22. aprila 1941. godine, obnavljeni razgovori izmedu italijanskog i njemackog ministra vanjskih poslova, grofa Сапа i von Ribentropa, prilikom koj ih se raspravlj alo о komadanj u jugoslovenskog teritorij a i u tim okvirima о razgraničenju okupacionih zona na Kosovu. Tada su se odrazile njemacko-italijanske

9 Mijo Radović, Novi Pazar u revoluciji, Novi Pazar i okolina, str. 309-312 10 Milorad Vavić, XHafer Deva, str. 195

14

40/2017

Esad Rallie