СРЂ

KNEZ ALEKSANDAR SAPIEHA U DUBROVNIKU.

189

przez ustawicznosć handlu wszystkich miast kupczacych musial przejać postać. Jednakowo mimo ustawicznego z cudzoziemcami przestawania, widać w nich krew S|awianska, i to jedyne jest nakonice miasto, gdzie litteratura Slawianska w mniejszem zostaje opuszceniu, i gdzie mimo wszelkich cudzoziemszcym znajduje sie jeszcze slad charakteru narodo wego". Osobito hvali dubrovaćko gostoljublje: „Trudno znalezć na swiecie miejsca, gdzieby podrozny byl lepiej przyjetym, i gdzieby goscinnosć bardziej kwitnela". Interesantna su dva mjesta u kojima je riječ o narodnim običajima i o kolendama i s toga su razloga vrijedna, da ih se navede: „Kiedy kto odjezdza w daleka droge, wszyscy jego znajomi i przyjaciele, zyczac mu pomyslnej podrozy posylaja glowy cukru, i gdy go odprowadzaja do portu, znajome mu kobiety rzucaja z okien na niego ziarnem i lisciami oliwnemi. To wklada obowiazek przywiezienia nazad goscinca". U drugom je mjestu riječ o kolendama. ,,W calej Polszcze niemasz tyle koled na Nowy Rok, ja w Raguzie. Ale te nie tak lada jakim, jak u nas, odbywaja sie sposobem. U nas pospolicie zwyczaj ten, przez lakomstwo i prozniactwo utrzymany, zostawiony jest tylko pospolstwu; tam przeciwnie zbieraja sie przyjaciele bez braku urodzenia, ukladaja piesn na pochwale, lub przedrwiewanie osoby, dla ktorej te kolede sprawuja, i te plody wesoJosci sa najczesciej tworami dowcipu i smaku. Za mojej bytnosci koledowany by|em przez Antoniego Sorge i Marka Вгиуега i zareczam, ze najgladszym naszym piorom koleda ta nie zrobi[aby wstydu. Taka koleda konczy sie pospolicie na wieczerzy, danej kosztem chwalonego lub wysmianego temi piesniami. Ten zwyczaj powtarza sie takze w wilje imienin kazdego, i przy tem ciasta i сикгу sobie posylaja". Čitalac će stalno pomisliti, kako je to, da se Sapieha ne obazire na dubrovačku literaturu; bilo bi naravno vrlo interesantno doznati, kako on sudi o tom veoma važr.om momentu kultnrnog života. Sapieha sam kaže na jednom mjestu, da o tome misli pričati na kraju svog putopisa. „Lubo by tu bylo miejce wspomnić o ludziach slawnych w litteraturze Slawianskiej, ktorych wydala Raguza, jednak zostawuje onych wyliczenie do zakonczenia moich Podrož, do ktorych przylacze krotkie wyobraženie litteratury Slawianskiej." Na žalost nemamo o tome dijelu Sapiehina putopisa nikakvog traga.