Der Gottesbegriff meister Eckharts : ein beitrag zur bestimmung der methode der Eskhartinterpretation, стр. 97

Ergebnis wäre keine Erzeugung, sondern eine Vernichtung der Dinge'”). Bezeichnender Weise sagt Eckhart, daß diese falsche Meinung von den meisten geteilt werde. Schöpfung hat nur statt innerhalb des Seins selbst, und sie bedeutet ein Herbeirufen der Kreatur aus dem Zustande der Privation zum Sein: Den. 559, 55: vocavit ex nihilo, ex non esse scilicet, ad esse quod invenirent et acciperent et haberent in se, ipse enim est esse. Propter quod signanter non dieitur „a principio” sed „in principio“ deum creasse'®). Das Mittel der Seinserzeugung ist der Begriff'”). Schöpfung geschieht nicht in materieller Weise, auch ihrem Effekt nach nicht, sondern rationaliter et sapienter'”). Darin spricht sich die Revolution seines Denkens aus, daß er den ontologisch notwendigen Unterschied zwischen ratio und exemplar im Geist Gottes aufhebt und nicıt Gott kraft des „Urbildes“, sondern den Begriff als solchen zum Wesensursprung

107) Den. 559,29—54: Non ergo falso ymaginandum est, quod deus

proiecerit creaturas seu creaverit extra se in quodam infinito seu vacuo, nihil enim nihil recipit nec subiectum potest esse nec terminus sive finis cuiusquam actionis, set si quid poneretur in nihilo recipi sive terminari in nihil non erit ens, set nihil. Creavit ergo deus omnia, non ut starent extra se aut iuxta se ei preter se ad modum artificum aliorum, set vocavit ex nihilo, ex non esse scilicet, ad esse quod invenirent et acciperent et haberent in se: ipse enim est esse. IIT 440,16: Non enim ymaginandum, sicut plurimi autumant, quasi Deus extra se et a se, non in se creaverit aut produxerit omnia, set a se, et in se primo quidem, quia quod extra Deum est, extra esse est et sie jam non est. nec creatum aut productum est. Secundo, quia extra ipsum nihil est. Unde si-creature sive producta omnia reciperentur aut fierent extra Deum, iam producerentur ab esse in nihilum, quod non esset rerum creatio aut productio. sed esset rerum corruptio, Corruptio quidem est via ab esse in non esse sive in nihilum.

108) Den. 559,22: Omne quod Deus creat, operatur vel agit, in se ipso agit et operatur. Quod enim extra Deum est, et quod extra Deum fit, extra esse est et fit, set nec fit quidem, quia ipsius fieri terminus est esse.

100, Den. 551,17: principium in quo Deus creavit celum et terram, est ratio vdealis et hoc est quod loan. I dieitur: In prineipio erat verbum. Grecus habet logos, id est ratio... Uniuscuiusque enim rei universaliter prineipium et radix est ratio ipsius rei. Hinc est quod Plato ponebat ydeas sive rationes rerum principium omnium tam essendi quam sciendi.

Den. 552,16: ... Deus creavyit omnia in prineipio, id est in racione et secundum racionem vdealem. alia quidem racione hominem, alia leonem et sie de singulis.

110) Den. 552,19: creavit omnia in ratione, quia rationaliter et sapienter. 85