Etnički i demografski razvoj u Jugoslaviji od 1921. do 1991. godine : sveska I

Iz Austro-Ugarske se metodistički pokret pojavljuje krajem XIX veka u Backoj, a docnije u Makedoniji. Godine 1922. osnovana je metodistička crkva u Jugoslaviji. Ona je podeljena na dva distrikta; sevemi ijužni. Sedište crkve je u Skoplju, a sekretarijaf uNovom Sadu. CNa crkva u Jugoslaviji ima mali broj vcmika. Godine 1931. biio ih jc svega 933, od kojih skoro dve trećine u Makedoniji (637) i oko jedne trećine u Vojvodini. 12. Adventistička crkva. Osnivač ove crkve je propovednik, Amerikanac William Miller (1782-1849), kojije oko 1843. godine propovedao kraj sveta i ponovni dolazak Isusa Hrista. Najraširenija sekta poznata je pod imenom subotari. Najveći broj vemika nalazi se u SAD. Adventistička veroispovest počela je da se širi u jugoslovenskim zemljama tek početkom XX veka, i to najpre u Vojvodini, a zatim u Sloveniji, Bosni i Hercegovini i Hrvatskoj. Posie Prvog svefskog rata ova crkva je reorganizovana u Uniju. Docnije je ona podeljena u 4 oblasti sa oko 300 lokalnih crkava i oko 120 propoveđnika. U svemu je 1931. godine bilo samo 983 vemika, odčega najvišeu Vojvođini (517), i u Hrvatskoj (253 vemika). Postoje i dmge adventističkezajednice, kao "Reformni pokret ađventista seđmog dana" i "Unija reformnog pokreta adventisfa sedmog dana". 13. Druge hrišćanske crkvene organizacijc. Dmge hrišćanske crkve imale su 1931. godine ukupno 6.011 vemika. Najveći broj senalazio u Vojvodini (3.490 ili 58%), zatimna teritoriji Uprave grada Beograda (1.152 ili 19%) i đaleko manje u Makcdoniji (490 ili 8% od ukupnog broja vemika "dmgih hrišćanskih" veroispovesti, 14. Muslimansku zajcdnica. Ova veroispovest se prostire od krajnje zapadne Bosne i Hercegovine pasvedo južne Makedonije, preko Sandžaka, Cme Gore, Kosova i južnogdela Uže Srbtje. Ona je ne samo veroispovest jeđnog dela jugoslovenskih naroda, nego i izvesnih manjina. Po popisu iz 1931. godine, od ukupnog broja muslimanske veroispovesti u Jugoslaviji (1,561.166) bilo je 908.167 jugoslovenskih muslimana, ili 58% od ukupnog broja s\ih mualimana. Muslimanska vera preovladava, u ogromnoj većini, kođ Albanaca. Ukupno ih je bilo 1931, godine 481.770 i kod Turaka 132.781.1 Romi su u većini muslimanske vere (37.715 od ukuptio 70.424 Roma). Ako je broj stanovnika muslimanske veroispovesti predstavljao 1921. kao i 1931. godine 11% ceiokupnog stanovništva Jugoslavtje, taj se broj popeo po popisu iz 1981. godine na oko 17%. Primđni priraštaj kod muslitnana je daleko veći u poredjenju sa đmgim ■■eroispovestima, taj čisti priraštaj je naročito velik medju Albancima (33). Kod jugoslovenskih muslimana, a naročito kod bosansko-hercegovačkih muslimana r rstoji i pioblctn specijalne etničke gmpe zasnovanoj upravo natoj "verskoj" tradiciji. Kodjugoslovenskihmuslimana trebazabeležitidveevolucije. Sjednestrane, odpopisa _; r pj&% u Dmgoj Jugoslaviji, muslimani jugoslovenskog porekla se sve više izjašnjavaju :; ttnu posebnu etničku gmpu, za posebnu nacionainost. Ta etnička posebnosl se obeležava . . • :r ’M" (Muslimani),zarazlikuodmaiog n m"(muslimam)koji ondaoznačavaversko :-rs~jštvo.Takose,primeraradi,kaoMuslimaniponarodnostiuCmojGori 1948. godine - u - : samo 387 osoba AH 1961. godine se tako izjasnilo 30,665 osoba, Godine 1971. je ~rnj već dostigao 70,236 a 1981. godinc 78.080. Sličan razvoj mogao se zapaziti u ■ ;i. gde se 1948. godine kao Muslimani tzjasnilo samo 1.760 lica dok ih je 1981.

■ - " prirodni priraštaj kod Makedonaca pravoslavne veroispovesti raože se uporediti sa *; tiovenskih muslimana, ali nikako sa aibanskim, najjačira u celoj Evropi.

XXXII

Bogoljub Kočović